Ποια ελληνικά του Αδωνη;

Του Γιάννη Η. Χάρη

«Προϊόντος της εξελίξεως του φαινομένου, όταν περνάει τα 150 μικρογραμμάρια, ενεργοποιείται η διάταξη για την παροχή δωρεάν ηλεκτρικού ρεύματος…», το διέπραξε ο και αρχαιομαθής, υποτίθεται, Αδωνης. Το σωστό βεβαίως θα ήταν, καταρχήν: «Προϊούσης της εξελίξεως…» Και λέω «καταρχήν», γιατί «προϊούσης της εξελίξεως» είναι περίπου κάτι σαν την «πρόοδο της προόδου», ή, καληώρα, την «εξέλιξη της εξέλιξης» –«εξελισσομένης της εξελίξεως» σε αδώνικα. Κι ας κρατήσουμε και μια τόση δα επιφύλαξη αν το φαινόμενο εξελίσσεται ή λ.χ. εντείνεται. Ψύλλοι στ’ άχυρα. Οπου έπεσαν και χάθηκαν τα περισπούδαστα ελληνικά του Αδωνη. Ο οποίος θα μπορούσε να πει, αν καταδεχόταν τα δικά μας ελληνικά: «Ανάλογα με την εξέλιξη του φαινομένου…» Ακόμα πιο απλά: «Οταν το φαινόμενο (ξε)περνά τα 150 μικρογραμμάρια…» Αλλά σιγά μη μιλήσει απλά ένας Αδωνης, και μάλιστα υπουργός! «Προϊούσης της εξελίξεως…» λοιπόν. Και καλύτερα και λογιότερα; «Προϊόντος του φαινομένου…»

Η ελληνικούρα αυτήν πια τη φορά επισημάνθηκε, κάποιος μάλιστα σχολιαστής περίπου εξεπλάγη, γιατί ώς τώρα, λέει, τουλάχιστον για λειψά ελληνικά δεν είχε κατηγορηθεί ο Αδωνης. Ναι, λέω, μάλλον ξαναλέω, γιατί τα λογιόστροφα λάθη τα καταπίνουμε συνήθως αμάσητα. Δεν μπορεί, λέμε, ολόκληρο «διαλανθάνω», σίγουρα γενική θα θέλει: «διέλαθε της προσοχής» ακούμε και διαβάζουμε λοιπόν συνέχεια, και τρεις φορές τη μέρα και από τον Αδωνη, και δεν μπορεί, ξαναλέμε, ένας αρχαιομαθής σίγουρα θα ξέρει το σωστό. Ομως δεν είναι προσωπική ανεπάρκεια, ακόμα κι ενός Αδωνη. Γιατί υπόκειται και αυτός στον κανόνα, θα τον έλεγα, πως, όταν ξεστρατίζουμε από το φυσικό γλωσσικό περιβάλλον μας, παραδίπλα έχει αγκάθια, έχει πέτρες –και σπάμε τότε τα μούτρα μας. Αν όμως είναι εύλογο να υποπίπτει σ’ αυτό το λάθος ο μέσος χρήστης, ένας γνώστης της αρχαίας (οφείλει να) ξέρει πως το διαλανθάνω, το μετέρχομαι κ.ά., μην τα χιλιοματαλέμε, δεν συντάσσονταν ποτέ με γενική.

Ετσι, δεν στιγματίζουμε εδώ τον μέσο χρήστη, αλλά των πολυεγγραμμάτων και ιδίως αρχαιοπλήκτων τα λάθη πρέπει να επισημαίνονται: αποτελούν έμμεση διάψευση των θεωριών και των ιδεολογημάτων για τη γονιδιακή μας πρόσβαση στην αρχαία ελληνική, κυρίως για την ανάγκη τάχα να μάθουμε αρχαία για να μιλήσουμε καλύτερα τα νέα!

Ετσι, έχει ιδιαίτερη σημασία όταν ο Μπαμπινιώτης μιλάει για «συνομιλητές φληναφημάτων», όταν ο Γεωργουσόπουλος λέει πως η τάδε ηθοποιός κατόρθωσε «να αναδύσει μια τρομερή και ανελέητη μαινάδα», όταν ο Αδωνης, για να δώσω κι άλλα τώρα παραδείγματα, αφού είναι η τιμητική του, λέει: «προασπίζομαι να αποδείξω», ή: «Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον για μένα και ως ιστορικού…», πέφτοντας θύμα μιας άλλης, γενικευμένης σύγχυσης, ότι το ως θέλει πάντοτε γενική.

Αλλά βλέπεις, αν, αντί για τσαλαβούτημα στην αρχαία γλώσσα, σκύβαμε στη σοφία των αρχαίων, π.χ. στο μέτρον άριστον, στο λακωνίζειν… κτλ., τότε ο ήρωάς μας θα είχε προ πολλού αυτοκτονήσει…                                 efsyn.gr