Έφυγε ο δάσκαλος τών φυλακών Γιώργος Ζουγανέλης

Χάριζε δεύτερες ευκαιρίες

 
Ο διευθυντής του σχολείου των φυλακών Κορυδαλλού Γιώργος Ζουγανέλης

Αντα Ψαρρά

Εμενε δίπλα στις δικαστικές φυλακές Κορυδαλλού, δίπλα στο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας των φυλακών, δίπλα στους μαθητές του, δίπλα σε όσους είχαν ανάγκη το χέρι του για να σηκώσουν λίγο το κεφάλι.
Εκπαιδευτικός, θεολόγος, αγιογράφος, ψάλτης και για 11 χρόνια ο διευθυντής και η ψυχή του σχολείου των φυλακών, ο δάσκαλός τους.
Ο Γιώργος Ζουγανέλης πέθανε το περασμένο Σάββατο, λίγο μετά το τέλος του μαθήματος, όταν ξαφνικά σταμάτησε η καρδιά του.
Εμειναν στη μέση τα νέα του όνειρα, το διδακτικό του έργο, η θεατρική παράσταση, η ακούραστη προσπάθεια του δασκάλου για τα παιδιά που έχασαν την πρώτη τους ευκαιρία και κρατούσαν σφιχτά το χέρι του σε αυτή τη... δεύτερη.

Ο νεκρός χρόνος

Λίγες μέρες πριν, είχε βρεθεί για να μιλήσει στο τριήμερο συνέδριο που έγινε στον Βόλο με θέμα «Η εκπαίδευση των νεαρών παραβατών: εμπειρίες, προβλήματα και προοπτικές».
Ο Γιώργος Ζουγανέλης ήταν παρών, μια και ο ίδιος υπήρξε ο πιο ειδικός από τους ειδικούς, ο πλέον έμπειρος για το θέμα εκπαιδευτικός.
«Από τον νεκρό χρόνο της φυλακής [...] στην ανάπτυξη δεξιοτήτων επανένταξης», έγραφε ο ίδιος στο έντυπο με το οποίο παρουσίαζε το σχολείο του Κορυδαλλού, το πρόγραμμα, τις επιτυχίες και συνολικά το έργο αυτής της μονάδας.
Στην πρώτη σελίδα έβαζε το ερώτημα: «Οταν κλείνει ένα σχολείο, ανοίγει μια φυλακή. Οταν ανοίγει ένα σχολείο μέσα στη φυλακή, τι;».
Ο Γιώργος Ζουγανέλης απάντησε στο ερώτημα με πράξεις και αποτελέσματα:
«Το σχολείο τούς δίνει τη δυνατότητα να σταματήσουν τον στιγματισμό. Εδώ εισπράττουν ότι αξίζουν τις δεύτερες ευκαιρίες. Το δικό μας σλόγκαν είναι να μην τους ξαναδούμε εδώ μέσα, να τους συναντήσουμε έξω, αυτή είναι η ολιστική προσέγγισή μας. Μας ενδιαφέρει να νιώσουν άνθρωποι», ήταν τα δικά του λόγια σε μια συνέντευξη στο AMNA TV.
«Σε αυτόν τον νεκρό χρόνο το σχολείο δημιουργεί στους κρατούμενους μια άλλη νοοτροπία. Γίνεται πλέον διακριτός ο καθένας τους, αναπτύσσεται η προσωπικότητά τους, μεγιστοποιείται η αξία τους, παύουν να τσουβαλιάζονται σαν νούμερα στα κελιά. Γίνονται μαθητές!».

Λιοντάρια αρνιά

Μιλήσαμε με έναν από τους εκατοντάδες μαθητές του, τον Φάνη, που έχει αποφυλακιστεί:

«Εβγαλα το σχολείο το 2015. Το κίνητρο που κι εγώ πήγα στη σχολή ήταν το μεροκάματο. Η πρώτη συνάντηση που είχα με τον Ζουγανέλη μού έδωσε να καταλάβω ότι κάτι δεν πάει καλά, κάτι γίνεται εδώ πέρα. Δηλαδή, όταν του έλεγα δεν είμαι καλός μαθητής κι αυτός μού έλεγε ότι το καλύτερο βιβλίο είναι στη... βιβλιοθήκη, εσύ θα μάθεις από μένα, εγώ από σένα.

Στον εισαγγελέα που πήγαμε κι έψαχνε έναν τρόπο για να με κόψει, επειδή έχω ένα πρόβλημα με την ακοή, ο Ζουγανέλης απάντησε με τη μία: “Πρώτο θρανίο κάθεται, εγώ φωνάζω δυνατά, μ’ ακούει!”. Είχε έναν τρόπο, δεν ξέρω, αυτός ο άνθρωπος ήταν Θεός. Οταν μιλούσε φαινόταν στο πρόσωπό του, δεν ερχόταν δηλαδή να πάρει μόνο το μεροκάματο. Του άρεσε αυτό που έκανε, είχε να κάνει με μας, με λιοντάρια εκεί μέσα κι ήταν αρνάκια όλοι μπροστά σ’ αυτόν τον άνθρωπο.

Σου περνούσε αυτό που ήθελε με έναν τρόπο που, ήθελες-δεν ήθελες, θα τον καταλάβαινες. Τώρα πάω στο σχολείο εκτός φυλακών και την Κυριακή είχα σκοπό να πήγαινα να τον έβλεπα σε μια εκκλησία που ψέλνει. Ηθελα κάποια πράγματα να του πω, ότι σ’ αυτό το σχολείο που πάω τώρα λείπει ο Ζουγανέλης, λείπει. Σ’ αυτό το σχολείο του Κορυδαλλού ένιωθα ότι αποφυλακιζόμουν, πήγαινα με χαρά, περίμενα από τις 8 παρά τέταρτο ν’ ανοίξει ο υπάλληλος την πόρτα. Το Σαββατοκύριακο που δεν είχαμε σχολείο στεναχωριόμουν».

   

Η κοινότητα Εν Δράσει αποχαιρετά τον δάσκαλό της

Σοφία Ζέρβα (υπεύθυνη της κοινότητας απεξάρτησης των δικαστικών φυλακών Κορυδαλλού):

«Με τον Ζουγανέλη συνεργαζόμασταν χρόνια γιατί πάρα πολλοί μαθητές του σχολείου ήταν και μέλη της κοινότητας. Ειδικότερα όμως, όταν κάηκε η κοινότητα τον Σεπτέμβριο του 2012, μας δόθηκε η ευκαιρία να συνεργαστούμε πολύ στενά. Τότε, προσφέρθηκε να μας διαθέσει τον χώρο του σχολείου για να μπορέσουμε να δραστηριοποιηθούμε εκεί σε καθημερινή βάση. Για τους επόμενους 18 μήνες είχαμε την ευκαιρία να έρθουμε πολύ κοντά. Ηταν ένας άνθρωπος εξαιρετικά συνεργάσιμος και συνειδητοποιημένος στον τρόπο που δουλεύουμε εμείς με τις αξίες, με ένα ιδιαίτερο αξιακό σύστημα και ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος στην προσπάθεια που κάνουν τα μέλη μας για απεξάρτηση. Πραγματικά αυτό που συνέβη είναι συνταρακτικό. Η παρουσία του θα μείνει πάντα εδώ, έχει αφήσει πίσω ένα τεράστιο έργο».
Γιάννης:
«Εμένα με έχει βοηθήσει πολύ. Στεναχωρήθηκα. Θα τον θυμάμαι πάντα, θα συνεχίσω την προσπάθειά μου και τώρα στην απεξάρτηση όπου συνεχίζω τα μαθήματα. Τον είχα δάσκαλο προτού μπω στην κοινότητα και θυμάμαι το ενδιαφέρον που έδειχνε, πόσο δραστήριος ήταν και κοινωνικός».
Μαριγκλέν:
«Το Σάββατο τις δύο πρώτες ώρες τις είχα μαζί του. Ηταν μια χαρά και μάλιστα στα διαλείμματα έπαιζε και πινγκ πονγκ. Οταν μετά άκουσα ότι απεβίωσε τρελάθηκα. Σήμερα στο σχολείο που πήγα είδα ότι οι μισοί έκλαιγαν, οι μισοί ήταν στεναχωρημένοι, οι δάσκαλοι το ίδιο, δεν μπορούσαμε να κάνουμε μάθημα. Η δική του εικόνα θα είναι πάντα στο μυαλό μου, δεν μπορώ να ξεχάσω αυτόν τον άνθρωπο, μου φαίνεται απίστευτο ότι έχει φύγει».
Γιώργος:
«Συναντηθήκαμε πέρσι μόλις ξεκίνησε η σχολική χρονιά. Με βοήθησε πάρα πολύ, ξεκίνησα να βγάλω το Γυμνάσιο δεύτερης ευκαιρίας, ήταν δίπλα μου και ήταν ο άνθρωπος που με βοήθησε να κάνω αυτό το βήμα και να έρθω στην κοινότητα. Ηθελε το καλύτερο για μένα. Τον γνώριζα εδώ και 10 χρόνια γιατί τον είχα και διευθυντή στο σχολείο στον Πειραιά και το σχολείο που έγινε εδώ ήταν ένα όνειρο. Το σχολείο μέσα στη φυλακή γι’ αυτόν ήταν ένα όνειρο ζωής. Στεναχωρήθηκα πάρα πολύ».
Αλντο:
«Με είχε βοηθήσει πάρα πολύ. Ενας άνθρωπος που έχει προσφέρει πολλά εδώ μέσα και στο σχολείο και στη φυλακή. Ηταν ένας ξεχωριστός άνθρωπος, γιατί είχε κάτι πολύ καλό μέσα του κι αυτό ήταν ένα μεγάλο φιλότιμο και μια μεγάλη αγάπη για τους ανθρώπους κι έχω στεναχωρηθεί πάρα πολύ που έφυγε μ’ αυτόν τον τρόπο. Πήρα το απολυτήριο από αυτό το σχολείο και μου είχε σταθεί».