Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου 2016

Ο Σόλων και η δημοκρατία (μας)

Το άσυλο: μία διαχρονική πολιτισμική αξία
 ICON PRESS / ΛΙΑΚΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ
Περί το 600 π.Χ. το αθηναϊκό κράτος είχε ψηφίσει νόμο που απαγόρευε κάθε πρόταση για επέμβαση της πόλης στα Μέγαρα. Είχαν προηγηθεί πολλαπλές προσπάθειες των Αθηναίων να προσαρτήσουν τη Σαλαμίνα.
Μια προσάρτηση θα επέβαλλε την απόλυτη κυριαρχία τους στον Σαρωνικό κόντρα στην ακμάζουσα Κόρινθο και την Αίγινα. Ελα όμως που το νησί ήταν υπό την επιρροή των Μεγάρων και οι Μεγαρείς τούς τσάκισαν οσάκις οι Αθηναίοι εξεστράτευσαν εναντίον τους. Αναγκάστηκαν λοιπόν να ψηφίσουν τον απεχθή και ντροπιαστικό για τα μέτρα της εποχής νόμο. (Ακριβώς όπως σήμερα το «Οχι» στα μέτρα των δανειστών έγινε «Ναι» -πραγματικό όνειδος και εξωφρενικά αντισυνταγματικό· τέτοιες ώρες τέτοια λόγια...)
Μουτρωμένοι οι Αθηναίοι δεν μπορούσαν να αποδεχτούν τον εξευτελιστικό νόμο· ένιωθαν ταπεινωμένοι και εξοργισμένοι με την ανικανότητα του αθηναϊκού κράτους. Εξαίφνης, εκεί που τα κουτσόπιναν στην Αγορά προσπαθώντας να ξεχάσουν την πίκρα τους και τη φτώχεια τους (διότι άλλοι καρπούνταν τον Σαρωνικό), αντίκρισαν έναν περίεργο τύπο, που έδειχνε να 'χει χάσει τα λογικά του, να αναστατώνει την οκνηρία τους...
 συνέχεια
Οι άνισες κινήσεις του σώματος και οι άναρθρες κραυγές κατέληξαν σιγά σιγά σ' ένα δυνατό σώμα να απαγγέλλει ένα ποίημα. Το ποίημα τους ταρακούνησε. Βαριές λέξεις. Τους καλούσαν (οι λέξεις) να ξεσηκωθούν, να πάρουν τα όπλα και να πάνε αποφασιστικά και γενναία στα Μέγαρα -ειδάλλως θα ζούσαν στη φτώχεια και την ντροπή.
Τα 'χασαν οι Αθηναίοι. Ο «τρελός» έθιγε τα ιερά και τα όσιά τους, την ίδια τους την ύπαρξη. Από τη μια η τιμή (και πώς να ζούσες τότε χωρίς τιμή) και από την άλλη το συμφέρον (φόβος-τιμή-συμφέρον ήταν το τρίπτυχο της δημοκρατίας, αυτά που οδήγησαν κατόπιν στις επιφανείς κατά των Περσών νίκες).
«Μπας κι έχει δίκιο τούτος ο "τρελός";» άρχισαν να αναρωτιούνται. Και όταν αντιλήφθηκαν ότι ο περίεργος τύπος δεν ήταν τρελός αλλά ο αγαπημένος τους Σόλων, που σοφίστηκε αυτήν την «παράσταση», ε, βγήκαν απ' τους χιτώνες τους... Ειδικά ενθουσιάστηκε η νεότερη γενιά που πλέον έβλεπε μπροστά της ευκαιρία για δράση, ένα καλύτερο επιτέλους μέλλον.
Ο ενθουσιασμός των νέων παρέσυρε και τους υπόλοιπους «παραιτημένους». Μια και δυο αρματώθηκαν και η πολεμική επιχείρηση κατά των Μεγαρέων στέφθηκε με επιτυχία.
Αμέσως μετά επιβλήθηκε από τον Σόλωνα κυβερνήτη-νομοθέτη η σεισάχθεια (αποκοπή των χρεών των πολιτών προς Δημόσιο και ιδιώτες), εξαγοράστηκαν όσοι είχαν πουληθεί ως δούλοι και απαγορεύτηκε το δανείζειν επί σώμασιν.
Επίσης: ελήφθησαν μέτρα που περιόριζαν την πολυτελή διαβίωση των προνομιούχων -και την επίδειξη πλούτου!- και εφαρμόστηκε ένα είδος «πόθεν έσχες» (πόσο μακριά και πόσο κοντά, αλήθεια), δόθηκε γενική αμνηστία σε όλους εκτός από όσους είχαν καταδικαστεί για φόνο ή είχαν αποπειραθεί να επιβάλουν τυραννίδα.
Τέλος, προκειμένου να ωθήσει άπαντες να συμμετέχουν στα κοινά και να έχουν ευθύνη για την προστασία της νομιμότητας όπως και να έχουν κρίση για κάθε ζήτημα, ο Σόλων θέσπισε νόμο που στερούσε τα πολιτικά δικαιώματα σε όποιον πολίτη δεν έπαιρνε σαφή θέση υπέρ της άποψης μίας εκ των αντιπάλων παρατάξεων.
Για δες λοιπόν -κι εμείς έχουμε μπουχτίσει να ακούμε ότι «έτσι έχουν τα πράγματα», «τι να κάναμε» και «τι να κάνουμε» και λοιπά υποτελή λόγια (και πράξεις) ήττας. Ναι, γνωστός ο αντίλογος: άλλες οι συνθήκες και τα μεγέθη τότε ή ποιος θα προσποιηθεί τον τρελό;
Εδώ αρχίζουν -για όλους- τα δύσκολα· νομίζω...
efsyn.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.