Πέμπτη 17 Νοεμβρίου 2016

Η χρήση του «γελοίου» στη γλώσσα


Συνυφαίνουμε το σπουδαίο ή και το ταυτίζουμε με την πολιτική υφή των πραγμάτων, με την πραγματικότητα. Αγνοούμε όμως, μάλλον προσπερνάμε, τα τρωτά στοιχεία αυτής της πραγματικότητας.
Αυτό οδηγεί σε πλήρη σοβαροφάνεια και σε καμιά σοβαρότητα βεβαίως· η πρώτη δείχνει τον βαθμό πολιτικής (και κοινωνικής) παθογένειας -η δεύτερη απλώς απουσιάζει.
Αυτά τα ανατρέπει όλα η χρήση του γελοίου στις σχέσεις και τη γλώσσα. Στο γελοίο απεικονίζεται το δημοκρατικό, άμα τε και πολιτισμικό έλλειμμά μας.
Το σπουδαιογέλοιον το εισήγαγαν στην πολιτική ζωή της αρχαίας Αθήνας οι οξύνοες και αιρετικοί, καθαρά αντικαθεστωτικοί, Κυνικοί, κυρίως ο Αντισθένης, ο Διογένης ο Σινωπεύς και ο Κράτης ο Θηβαίος (στον τελευταίο ανήκει η τιμή της ωραιοτάτης λέξης συγκατανευσιφάγος).
Αλλά και ο Αριστοφάνης κατάλαβε τη διαβρωτική λειτουργία του γελοίου και το χρησιμοποίησε για να υπονομεύσει τα κακά γεγονότα του καιρού του.
Αυτοί οι παλιοί μαστόροι του λόγου, της τέχνης και της ζωής κατάλαβαν καλύτερα από τον καθένα (Πλάτωνα, Αριστοτέλη κ.ά.) τον βαθιά διαβρωτικό και σοβαρό και συνάμα κοινωνικά ωφέλιμο προορισμό του γέλιου.
Το γέλιο. Οξύ όπλο, ανελέητο, καταγγελτικό της πολιτικής αβελτηρίας και κάθε εκδήλωσης του κακού. Το γέλιο αποδιοργανώνει τη σκληρότητα της εξουσίας, συντρίβει την αμηχανία και τον φόβο των πολιτών.
Το σπουδαιογέλοιον συνεισφέρει στην ανάδειξη της πολιτικής διάστασης της χαράς, στο σμπαράλιασμα του δήθεν· εμφορείται από τρυφερή φιλοσοφικότητα και διακηρύσσει με υπερηφάνεια τη λυτρωτική του δύναμη. Απαντάει, τέλος, στα αγωνιώδη ερωτήματα...
συνέχεια
...σχετικά με τα δεινά που μαστίζουν βίαια την ίδια τη δημόσια ζωή.
Δεν έχει σχέση με τη μιζέρια που κουβαλάει ο καθείς, συντείνει μόνο στην εμβρίθεια και στη μεθοδικότητα της ανάλυσης. Δείχνει τους αλαζόνες και τους πραγματικούς βωμολόχους (χυδαίους) και συντροφεύει έτσι την αμφισβήτηση της καθιερωμένης τάξης πραγμάτων. Αποκαλύπτει τους υποκριτές και τους αλεξίθυμους που έχουν επικρατήσει στην πολιτική σκηνή της χώρας.
Οφείλουμε να σεβόμαστε όλους αυτούς που με κοφτερό χιούμορ μάς απογυμνώνουν, όλους εμάς που, επιμένοντες στο «καθωσπρέπει», απλώς διαιωνίζουμε την επικράτεια του μικρού μας, ανυπόφορου «εγώ».
Τι αλληγορίες και τι μεταφορές, τι συνώνυμα και αντώνυμα, τι συμβολισμοί και τι παρεκκλίνουσες εκφράσεις· όλα αυτά για να αποδομήσουν τον πολεμοχαρή βίο των εξουσιαστών (η εξουσία πάντα κηρύσσει πόλεμο κατά της κοινωνίας -είναι η φύση της τέτοια).
Η διαπάλη ή η εναρμόνιση του σπουδαίου με το γελοίο είναι διαιώνια και θα 'πρεπε να τη δεχόμασταν σαν λύτρωση, όχι να την επικρίνουμε ή να την καταδικάζουμε ή να την καταγγέλλουμε (!), σιγά. Ετσι ας βλέπουμε όσα πικρά κι ανερμήνευτα συμβαίνουν σήμερα γύρω μας, με βάση το σπουδαιογέλοιον και όχι τις ιδεολογικές εμμονές και τους κατακτητικούς εγωισμούς.
Είναι μια καθαρή ματιά έξω από σκοπιμότητες -και μην ξεχνάμε την απόλαυση που μας δίνουν τέτοια κείμενα γιατί είναι φιλτραρισμένα στην οξύνοια και την ψυχολογική λεπταισθησία εκείνων που τα προσφέρουν. Ας κάνουμε μιαν υπέρβαση οι εμμονικοί και ας τους αποδεχτούμε· θα 'λεγα να τους αγαπήσουμε κιόλας, αλλά...
efsyn.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.