Λάμπα πετρελαίου και Wi-Fi κάρβουνου

ΝΙΚΟΣ ΞΥΔΑΚΗΣ
 «Κοινωνικό αγαθό είναι μόνο το νερό. Τίποτα άλλο. Μπορείς να ζήσεις και χωρίς ενέργεια. Μπορείς να πας σε ένα χωριό και να ζεις με τη λάμπα που ανάβαμε παλιά, δεν χρειάζεται το ρεύμα να το έχεις πάντα. Αρα λοιπόν το ρεύμα δεν είναι κοινωνικό αγαθό».

Ο βουλευτής Μιχάλης Ταμήλος δέχθηκε δριμεία κριτική και ειρωνικά σχόλια για τον πρωτότυπο ορισμό του των κοινωνικών αγαθών. Δικαίως, εφόσον εκλάβουμε τοις μετρητοίς τη δήλωσή του, ως συνέχεια άλλωστε παλαιότερων ανάλογων δηλώσεών του για τα κοινοβουλευτικά ήθη. Εντούτοις, ο κ. Ταμήλος εν τη ρύμη του αντίστροφου λαϊκισμού του, προσφέρει και ένα αποκαλυπτικό ρεσιτάλ παρρησίας: περιγράφει τον πολίτη και τον πολιτικό της νέας εποχής, των χρόνων της Μεγάλης Υφεσης.

Σύμφωνα με το νέο έθος, καταρχάς επανορίζονται οι ανθρώπινες ανάγκες, επανορίζονται οι αξίες, ξαναγράφεται το κοινωνικό συμβόλαιο που διέπει τον δημόσιο βίο. Προηγείται μια θεμελιώδης παραδοχή: η χώρα και η κοινωνία τελούν υπό καθεστώς εκτάκτου ανάγκης. Αυτή η παραδοχή, ουσιαστικά μια μείζων πολιτική απόφαση, μαζί με την επίκληση του εθνικού συμφέροντος, έχει γίνει δεκτή και από το Συμβούλιο της Επικρατείας, κατά την εξέταση της συνταγματικότητας μνημονιακών διατάξεων, και αυτήν έχουν επικαλεσθεί πολλάκις ανώτατοι κυβερνητικοί παράγοντες, προκειμένου να διακιολογήσουν τις πράξεις τους. Βάσει αυτής της θεμελιώδους παραδοχής, ο πολιτικός βίος τελεί υπό μόνιμο καθεστώς εξαίρεσης. Πρόκειται για λογικό βρόχο: Εν ονόματι της κρίσης παράγεται κρίση. Και εδραιώνεται η εξαίρεση σαν μόνιμη κατάσταση.

Ο κ. Ταμήλος εκφράζει μετά παρρησίας την ακραία κατάληξη αυτής της λογικής – ίσως με λίγη περισσότερη γραφικότητα, πάντως με ακρίβεια. Σε κατάσταση εξαίρεσης, όλα ορίζονται απ’ την αρχή. Και οι ανθρώπινες ανάγκες. Ο βουλευτής Τρικάλων μπορεί να μη γνωρίζει τον Καρλ Σμιτ, γνωρίζει όμως ότι...


 συνέχεια
...αυτός που κηρύσσει την κατάσταση εξαίρεσης, έχει όλη την εξουσία, άρα και την εξουσία να ορίσει αν το ηλεκτρικό ρεύμα είναι κοινωνικό αγαθό πρώτης προτεραιότητας. Αισθάνομενος μέρος αυτής της εξουσίας, αναδιατυπώνει τολμηρά τους νόμους της θερμοδυναμικής για τα έμβια όντα και αποφαίνεται ότι μπορείς να ζήσεις και χωρίς ενέργεια, ο άνθρωπος χρειάζεται μόνο νερό.

Για το ψωμί, την υγεία, το σχολείο δεν ζητήθηκε η γνώμη του. Αν του εζητείτο, ίσως ακούγαμε άλλους ενδιαφέροντες ορισμούς. Ολοι, υποθέτουμε, οι ορισμοί θα εκινούντο αναλόγως σε λησμονημένα προ-διαφωτιστικά μονοπάτια, στους εξωτικούς χρόνους της φεουδαρχίας και του δεσποτισμού, πολύ πριν ανακαλυφθούν τα φλύαρα Συντάγματα, τα κοινωνικά συμβόλαια, η εγγύηση του δικαιώματος στην ευτυχία, οι διακηρύξεις των δικαιωμάτων του ανθρώπου, τα ευρωπαϊκά κεκτημένα, οι κουραστικές θεωρίες περί αλληλεπίδρασης ανάγκης και επιθυμίας, τέτοια φαιδρά.

Οι, ας μας επιτραπεί η έκφραση, «ταμήλοι ταγοί» της Μεγάλης Υφεσης δεν αισθάνονται υποχρεωμένοι να σκέφτονται και να δρουν βάσει τέτοιων απηρχαιωμένων συμβάσεων. Επανορίζουν τις ανθρώπινες ανάγκες στον τηλεοπτικό άμβωνα της μεταδημοκρατίας. Ξαποστέλνουν τους συμπολίτες και εκλογείς τους στα βουνά και στους λόγγους, με λάμπα πετρελαίου και Wi-Fi ξυλοκάρβουνου. Είναι οι ηρακλείδες του ρομαντισμού και της ελευθεριακής σκέψης: Ως νέοι Ρουσσώ και Θορώ, υμνούν τον ευγενή άγριο και κηρύσσουν την επιστροφή στη φύση, στον μεταχιπισμό. Μπουγάδα στην ποταμιά με αλισίβα, κολλήγοι στα βακουφικά, δαδί και σβουνιές στο μαγειριό, βεντούζες και βδέλλες για ιατρική. Είναι ένα κάποιο όραμα...