Η Greta Thunberg συναντά τον Πλάτωνα:
Άνθρωποι, αμνήμονες έκπτωτοι άγγελοι
Πριν από μία
εβδομάδα η 16χρονη Σουηδή Greta Thunberg εκφώνησε στον ΟΗΕ έναν επικριτικότατο λόγο με στόχο την αδιαφορία των
ηγετών του κόσμου για την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος και την
κωλυσιεργία με την οποία οδηγούν, ομολογουμένως, με μαθηματική ακρίβεια τον
πλανήτη και ό,τι αναπνέει πάνω σε αυτόν στον θάνατο. Λέει λοιπόν η Thunberg:
«Ολόκληρα οικοσυστήματα καταρρέουν. Βρισκόμαστε στο
κατώφλι μίας μαζικής εξαφάνισης, και το μόνο για το οποίο είστε σε θέση να
συζητήσετε είναι τα χρήματα και παραμύθια για οικονομική ανάπτυξη».
Μέσα σε μια χούφτα λέξεις η μικρούλα τρισμέγιστη Thunberg κατάφερε να
εστιάσει με τον πιο εύστοχο τρόπο στο φαινόμενο για το οποίο έχουμε
εκτεθεί ανεπανόρθωτα σε όλα τα υπόλοιπα είδη ζωής που μας παρακολουθούν
κλαυσίγελα να αυτοκτονούμε και να παίρνουμε κι αυτά μαζί στο βραχύχρονο
πια ταξίδι προς τον χαμό μας: την ανικανότητά μας να νοιαζόμαστε για
εμάς όχι ξέχωρα από το περιβάλλον μας αλλά αυτοτοποθετούμενοι μέσα σε
αυτό. Με μία λέξη; Εσωστρέφεια. Με δύο λέξεις; Υπαρξιακό Alzheimer. Με τρεις λέξεις; Αποπροσανατολισμένο γνώθι σαυτόν.
Βασική αιτία της ανοησίας μας είναι το μοιραίο λάθος να περιορίσουμε
το οπτικό πεδίο μας στο εγώ μας. Να του επιτρέπουμε να διογκώνεται σε
βαθμό που να ορθώνεται μπροστά μας και, όπως κάθε τι πελώριο που
στέκεται μπροστά στα μάτια κάποιου, να μας στερεί τη θέα του πλαισίου
στο οποίο ζούμε. Ο άνθρωπος των τελευταίων δεκαετιών υπάρχει και δρα
μέσα στο οικοσύστημα με άκρα εσωστρέφεια. Πάει στην παραλία και παίρνει
μαζί του το smartphone του για να βγάζει τον εαυτό του φωτογραφίες. Οι
πιο «κουλτούρα να φύγουμε» παίρνουν κάποιο βιβλίο και κάθονται στην
ξαπλώστρα να κουλτουριαστούν. Μα έχεις πάει ποτέ σε ραντεβού με
υποψήφιο ερωτικό σύντροφο ή με κάποιον φίλο και να πάρεις μαζί σου
βιβλίο; Πώς πας λοιπόν, αντίστοιχα, να συναντήσεις τη φύση και κλείνεσαι
πάλι στα δικά σου, τα ανθρώπινα, κατασκευάσματα; Γιατί είσαι
αγενής στα βότσαλα και τις σφήκες που έρχονται να σου φάνε το καρπούζι
και το μόνο που είσαι σε θέση να κάνεις είναι ή να βαράς χαστούκια στον
αέρα να φύγουν ή να τις σκοτώνεις με καμιά παντόφλα;
Όλα αυτά τα
μικρά, καθημερινά, γελοιογραφικά στιγμιότυπα στοιχειοθετούν την κωμωδία στην
οποία πρωταγωνιστούμε και για την οποία αδυνατούμε να αντιληφθούμε ότι
μετατρέπεται σε τραγωδία. Διότι νοιαζόμαστε για εμάς από λάθος οπτική γωνία, με
υπερβολικό ζουμάρισμα. Και η λύση είναι να κάνουμε κάποια στιγμή το πολυπόθητο zoom out, να μας τοποθετήσουμε σε ένα
φυσικό περιβάλλον και χρονικά και χωροταξικά και να αντιληφθούμε ποιοι είμαστε
μέσα σε αυτό το οικοσύστημα, πώς
λειτουργούμε και πόσο μηδαμινοί είμαστε σε μέγεθος.
Όταν ο Πλάτωνας, στις πιο ώριμες περιόδους της ζωής του,
θέλησε να αναζητήσει τους λόγους για τους οποίους η πολιτική ζωή στην Ελλάδα
είχε διαφθαρεί...