Τα πρώτα τρόλεϊ της Αθήνας και το νυχτερινό ξήλωμα των γραμμών του τραμ
Τρόλεϊ στη γωνία Πατησίων και Αγίου Μελετίου.
Ύστερα από
μερικές δοκιμαστικές διαδρομές, την Κυριακή 27 Δεκεμβρίου του 1953
μπήκαν επίσημα σε κυκλοφορία τα πρώτα τρόλεϊ της Αθήνας στη γραμμή 3
Πατήσια-Αμπελόκηποι, που έκαναν τη διαδρομή από πλατεία Κολιάτσου μέχρι
την πλατεία Θων-τέρμα Αμπελοκήπων μέσω της Πανεπιστημίου και πάλι πίσω. Η
γραμμή λειτουργούσε 16 ώρες το εικοσιτετράωρο, την εξυπηρετούσαν 38
τρόλεϊ και μεταξύ αφετηρίας και τέρματος υπήρχαν 16 στάσεις.
27 Δεκεμβρίου 1953Τρόλεϊ της γραμμής 3 Πατήσια-Αμπελόκηποι κάνει την πρώτη δοκιμαστική διαδρομή του στις 18 Δεκεμβρίου 1953.
Με
τα τρόλεϊ υποτίθεται ότι έγινε το πρώτο μεγάλο βήμα για τη λύση του
συγκοινωνιακού προβλήματος της πρωτεύουσας «ώστε ο επιβάτης να μην
ταλαιπωρείται και ο πεζός να μην κινδυνεύει».
25
Δεκεμβρίου 1953. Η τελευταία παράγραφος ότι τα τρόλεϊ «θα εκκινούν ανά
δύο λεπτά της ώρας» ανήκει στη σφαίρα τρελής φαντασίας.
Ένα μήνα
αργότερα, στα τέλη Ιανουαρίου του 1954, διαπιστώθηκε ότι τα 38 τρόλεϊ
(καθώς και τα 50 λεωφορεία του 1ου ΚΤΕΛ) δεν επαρκούσαν για να
εξυπηρετήσουν τις ανάγκες των 100.000 Αθηναίων, που χρησιμοποιούσαν
καθημερινά αυτή τη γραμμή Πατήσια-Αμπελόκηποι. Όσοι ήταν αναγκασμένοι να
παίρνουν συγκοινωνία τις ώρες της αιχμής (από τις οχτώ παρά τέταρτο
μέχρι τις οχτώμιση το πρωί, από τη μιάμιση μέχρι τις δυόμιση το μεσημέρι
και από τις εφτά μέχρι τις οχτώ το βράδυ) ζούσαν το μαρτύριο της ουράς
και της σαρδελοποίησης.
Ιανουάριος 1954
Τις ώρες της
αιχμής, τα τρόλεϊ γέμιζαν από την αφετηρία και πολλές φορές περνούσαν
μπροστά από τις στάσεις χωρίς να σταματήσουν. Όταν δεν ήταν ασφυκτικά
γεμάτα και σταματούσαν, το πλήθος που περίμενε στη στάση έδινε μάχη με
σπρωξιές και αγκωνιές, με διαπληκτισμούς και βρισιές, για να εξασφαλίσει
μια θέση όρθιου μέσα σ’ ένα όχημα, όπου οι επιβάτες ήταν στριμωγμένοι
σαν σαρδέλες. Ταλαιπωρία, εκνευρισμός και αγανάκτηση!
Ο χρόνος της αναμονής και των καθυστερήσεων ήταν υπολογίσιμος για τους
εργαζόμενους σε γραφεία και καταστήματα, που έπρεπε να κάνουν το πήγαιν’
έλα με το τρόλεϊ δύο φορές την ημέρα, όπως συνέβαινε πριν από την
καθιέρωση του συνεχούς ωραρίου.
Ιανουάριος
1954. Το πλήθος που συνωστίζεται στη στάση θα πρέπει να περιμένει το
επόμενο ή το μεθεπόμενο τρόλεϊ για να εξυπηρετηθεί.
Τα τρόλεϊ δεν
έλυσαν προβλήματα, αλλά δεν νομίζω ότι κανείς νοστάλγησε την προηγούμενη
κατάσταση με τα τραμ της μισητής Πάουερ, με τις αυθαιρεσίες, τις
ανατιμήσεις, τα σαραβαλιασμένα οχήματα, τα αραιά δρομολόγια, τις
απροειδοποίητες αλλαγές στάσεων και την επικίνδυνη σκαλομαρία.
Τραμ και τρόλεϊ συνυπήρξαν στην Αθήνα μέχρι τον Οκτώβριο του 1960, που αποσύρθηκαν τα τελευταία τραμ.
Το νυχτερινό ξήλωμα των γραμμών του τραμ
Στα νιάτα του ο εθνάρχης είχε κόντρα με την εγγλέζικη Πάουερ και τη θυγατρική της, την Ηλεκτρική Εταιρεία Αθηνών-Πειραιώς, από το 1948, που ήταν υπουργός Μεταφορών.
Το 1953, που ήταν υπουργός Δημοσίων Έργων, ήρθε σε κόντρα με την Ηλεκτρική Εταιρεία Μεταφορών – άλλη θυγατρική της Πάουερ.
Τον Αύγουστο του 1953 έγινε σύσκεψη στο υπουργείο Δημοσίων Έργων, στην
οποία συμμετείχαν εκτός από τον Καραμανλή, ο υπουργός Συγκοινωνιών
Χαράλαμπος Ψαρρός, εκπρόσωποι της Ηλεκτρικής Εταιρείας Μεταφορών και της
Εταιρείας Υπονόμων και αποφασίστηκε στις 15 Νοεμβρίου να μπουν σε
λειτουργία τρεις γραμμές τρόλεϊ. Η Ηλεκτρική Εταιρεία Μεταφορών, όμως,
ήταν εντελώς απρόθυμη να ξηλώσει τις σιδηροτροχιές και να φτιάξει
εναέριες γραμμές για τα τρόλεϊ, όπως είχε υποχρέωση, και σφύριζε
αδιάφορα. Στις 13 Νοεμβρίου του 1953 ο Καραμανλής συγκάλεσε σύσκεψη στο
υπουργείο Δημοσίων Έργων, στην οποία συμμετείχαν ο υπουργός Εσωτερικών
Παυσανίας Λυκουρέζος, ο υπουργός Συγκοινωνιών Χαράλαμπος Ψαρρός, ο
δήμαρχος Αθηναίων Κωνσταντίνος Νικολόπουλος και ο διευθυντής της
Αστυνομίας Αθηνών Άγγελος Έβερτ. Αποφάσισαν να διακοπεί στις 16
Νοεμβρίου η κυκλοφορία των τραμ στις γραμμές Πατησίων, Αμπελοκήπων και
Κυψέλης και ν’ αφαιρεθούν οι σιδηροτροχιές.
Τη νύχτα 15 προς 16 Νοεμβρίου, αφού είχαν εκτελεστεί τα βραδινά
δρομολόγια και είχαν αποσυρθεί τα τραμ, ο Καραμανλής κατέβηκε στο άδειο
κέντρο της Αθήνας μαζί με συνεργείο εργατών και ξήλωσε τις επίμαχες
γραμμές. Η κοινή γνώμη χειροκρότησε την ενέργειά του, γιατί τα είχε
πολλά μαζεμένα της Πάουερ.
Ξήλωμα των γραμμών του τραμ στα Χαφτεία, στις 17 Νοεμβρίου 1953.
Το πρωί οι
Αθηναίοι παρακολουθούσαν τα συνεργεία του υπουργείου να ανασκάπτουν τους
δρόμους και να αφαιρούν τις γραμμές του τραμ από την Πατησίων και τη
Βασιλίσσης Σοφίας.
Λένε…
Στη δεκαετία του ’50 τραμ είχε η Αθήνα, ο Πειραιάς και η Θεσσαλονίκη.
Λένε ότι ο Καραμανλής προτίμησε να καταργήσει ένα τόσο εκτεταμένο
τροχιοδρομικό δίκτυο, αντί να το εκσυγχρονίσει, γιατί ήθελε να προωθήσει
τη χρήση των ιδιωτικών αυτοκινήτων προς όφελος της
αυτοκινητοβιομηχανίας της Δυτικής Γερμανίας.
Η Λέλα σε σκίτσο του 1933.
Το σπίτι πίσω
από το τρόλεϊ της πρώτης φωτογραφίας, στη γωνία Πατησίων και Αγίου
Μελετίου, ήταν ιδιοκτησία της συζύγου του δικτάτορα Μεταξά.
Λένε ότι ο
λόγος που η Πατησίων μέχρι την Αγίου Μελετίου έχει δύο λωρίδες
κυκλοφορίας σε κάθε ρεύμα, ενώ μετά έχει τρεις, είναι για να μην
πειραχτεί το ακίνητο της Λέλας. Λένε…
