Απελάθηκε ο πρέσβυς τής Λιβύης (όχι μόνον τής Δυτικής...)

Ηγεμών εκ Δυτικής Λιβύης

Έργο τού Νίκου Εγγονόπουλου

Άρεσε γενικώς στην Αλεξάνδρεια,
τες δέκα μέρες που διέμεινεν αυτού,
ο ηγεμών εκ Δυτικής Λιβύης
Αριστομένης, υιός του Μενελάου.
Ως τ' όνομά του, κ' η περιβολή, κοσμίως, ελληνική.
Δέχονταν ευχαρίστως τες τιμές, αλλά
δεν τες επιζητούσεν· ήταν μετριόφρων.
Αγόραζε βιβλία ελληνικά,
ιδίως ιστορικά και φιλοσοφικά.
Προ πάντων δε άνθρωπος λιγομίλητος.
Θάταν βαθύς στες σκέψεις, διεδίδετο,
κ' οι τέτοιοι τόχουν φυσικό να μη μιλούν πολλά.
Μήτε βαθύς στες σκέψεις ήταν, μήτε τίποτε.
Ένας τυχαίος, αστείος άνθρωπος.
Πήρε όνομα ελληνικό, ντύθηκε σαν τους Έλληνας,
έμαθ' επάνω, κάτω σαν τους Έλληνας να φέρεται·
κ' έτρεμεν η ψυχή του μη τυχόν
χαλάσει την καλούτσικην εντύπωσι
μιλώντας με βαρβαρισμούς δεινούς τα ελληνικά,
κ' οι Αλεξανδρινοί τον πάρουν στο ψιλό,
ως είναι το συνήθειο τους, οι απαίσιοι.
Γι' αυτό και περιορίζονταν σε λίγες λέξεις,
προσέχοντας με δέος τες κλίσεις και την προφορά·
κ' έπληττεν ουκ ολίγον έχοντας
κουβέντες στοιβαγμένες μέσα του.


Κωνσταντίνος Π. Καβάφης

Σκίτσο από τό αρχείο τού
Ιδρύματος Ωνάση

Σημείωση : Με το ποίημα «Ηγεμών εκ Δυτικής Λιβύης» ο Καβάφης σατιρίζει την τάση ορισμένων ανθρώπων να παρουσιάζουν τον εαυτό τους ως κάτι που προφανώς δεν είναι, υποκρινόμενοι ανυπόστατες ιδιότητες και χαρακτηριστικά. Η υποκρισία αυτή ενοχλεί τον ποιητή ο οποίος θεωρεί ότι είναι ανόητο κάποιος να επιχειρεί να παρουσιάσει τον εαυτό του καλύτερο ή διαφορετικό απ’ ότι στην πραγματικότητα είναι (π.χ. περίπτωση Διαματάρη).

Το ποίημα αυτό είναι ψευδοϊστορικό καθώς ο πρωταγωνιστής του, ο Αριστομένης ο υιός του Μενελάου, δεν είναι υπαρκτό πρόσωπο. Ο Καβάφης συνηθίζει να δημιουργεί πλαστά ιστορικά πρόσωπα για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της ποιητικής του ιδέας. Σε πολλά του ποιήματα αναπαριστά μια συγκεκριμένη ιστορική εποχή και εντάσσει σε αυτή πρόσωπα που τα έχει εμπνευστεί ο ίδιος -δημιουργώντας έτσι μια μυθιστορηματική ποιητική σύνθεση- προκειμένου να ανασυνθέσει ένα κλίμα κατάλληλο για τη μετουσίωση των σκέψεών του σε ποίηση. Η βασική επιδίωξη του ποιητή, άλλωστε, είναι να εκφράσει τις σκέψεις του και να περάσει τα μηνύματα που θέλει και όχι να καταγράψει γεγονότα με την ακρίβεια και την εγκυρότητα ενός ιστορικού.