Τί λέει τό σωστό διάβασμα τών αριθμών...;

Συγχώρα με, αλλά καταλαβαίνω τι λένε τα κομπιούτερς και οι αριθμοί

Πολιτικοί σε όλο τον κόσμο προετοιμάζονται να «μαγειρέψουν» τα στατιστικά στοιχεία για την πορεία της οικονομίας προκειμένου να μας πείσουν ότι επιστρέφουμε στην κανονικότητα. Μερικές φορές το μόνο που χρειάζεται είναι να αλλάξουν την προοπτική ενός γραφήματος.

Πόσο αυξήθηκε η ανεργία τους τελευταίους μήνες σε σχέση με τη μεγάλη ύφεση της δεκαετίας του 1930; Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στα τεστ ανά 1.000 κατοίκους σε σχέση με τα τεστ ανά επιβεβαιωμένα κρούσματα; Πόσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό θνησιμότητας της πανδημίας σε σχέση με την εποχική γρίπη; Εδώ και μήνες οι πολίτες σε όλο τον κόσμο βομβαρδίζονται με αποσπασματικά αριθμητικά δεδομένα και γραφήματα τα οποία αδυνατούν να διαχειριστούν.
Σε ορισμένες περιπτώσεις τα στοιχεία μπορεί να είναι ψευδή. Παραδείγματος χάριν, σύμφωνα με καταγγελίες επιστημόνων αυτό ενδέχεται να συνέβη στη Φλόριντα και την Τζόρτζια των ΗΠΑ, όπου οι αρχές παρουσίασαν σημαντική μείωση των κρουσμάτων προκειμένου να άρουν νωρίτερα την καραντίνα. Τις περισσότερες φορές όμως η απάτη δεν βρίσκεται στην παραποίηση των στοιχείων αλλά στον τρόπο παρουσίασής τους.
Καθώς η γενιά μας (και πιθανότατα καμία γενιά τους τελευταίους αιώνες) δεν έχει γνωρίσει τόσο αιφνίδια και σχεδόν καθολική διακοπή της ανθρώπινης δραστηριότητας, οποιαδήποτε μεταβολή συντελείται καταγράφεται με ποσοστιαίες μεταβολές τις οποίες είναι δύσκολο να αντιληφθούμε. «Οι απώλειες θέσεων εργασίας (στις ΗΠΑ) βρίσκονται κυριολεκτικά έξω από το γράφημα» ανέφερε πρόσφατα η Μισέλ Μέγιερ, επικεφαλής οικονομολόγος στην Bank of America (Εικόνα 1).

Ενώ όμως μέχρι σήμερα οι κυβερνήσεις διαχειρίζονταν τα στοιχεία της καταστροφής, τους επόμενους μήνες ίσως έχουν στη διάθεσή τους ελαφρώς θετικά δεδομένα να παρουσιάσουν - ή να διαστρεβλώσουν. Στις ΗΠΑ, οι οποίες έχουν εισέλθει στη τελική ευθεία της προεκλογικής περιόδου, οι New York Times εξέδωσαν προληπτικά έναν οδηγό για το πώς να εντοπίζεις την παραπειστική παρουσίαση δεδομένων, που αναμένεται να κλιμακωθεί τους επόμενους μήνες. Ως πρώτο παράδειγμα αναφέρονται σε πρόσφατα δημοσιεύματα που υποστήριζαν ότι τα ταξίδια με αεροπλάνο αυξήθηκαν την περασμένη εβδομάδα κατά 123%. Θεωρητικά η διαπίστωση είναι σωστή, αφού από τα αεροδρόμια των ΗΠΑ πέρασαν 212.580 άτομα ενώ την αντίστοιχη εβδομάδα του Απριλίου οι επιβάτες ήταν 95.161. Η παρατήρηση όμως είναι άνευ ουσίας αν σκεφτεί κανείς ότι την ίδια εποχή πέρυσι περνούσαν από τις πύλες των αεροδρομίων περίπου 2,5 εκατομμύρια επιβάτες την ημέρα.
Προφανώς όταν έχεις φτάσει στον πάτο ακόμη και η μικρότερη βελτίωση καταγράφεται σαν κολοσσιαία ποσοστιαία αύξηση. Προσοχή όμως, όπως μας θυμίζουν οι NYT αν μια δραστηριότητα μειωθεί κατά 40% και ύστερα αυξηθεί κατά 40% δεν σημαίνει ότι επανήλθαμε στην προηγούμενη κατάσταση. Καθώς ο δεύτερος υπολογισμός γίνεται από χαμηλότερη βάση, πρακτικά έχουμε χάσει 16% από το σημείο εκκίνησης.
Η ύπουλη ποσοστικοποίηση των δεδομένων όμως είναι μία μόνο από τις πτυχές του προβλήματος. Στατιστικολόγοι προειδοποιούν συχνά για τις οπτικές απάτες τις οποίες μπορεί να δημιουργήσει κάποιος αλλάζοντας απλώς την κλίμακα και την προοπτική ενός γραφήματος – ιδιαίτερα στην εποχή των φανταχτερών τρισδιάστατων γραφικών που μας παρουσιάζουν στην τηλεόραση. Οπως βλέπουμε π.χ στην εικόνα 2, ένα κομμάτι μιας τρισδιάστατης πίτας δείχνει πάντα μεγαλύτερο αν τοποθετηθεί μπροστά αντί για πίσω. Στην Τζόρτζια, στην οποία αναφερθήκαμε, η τοπική υπηρεσία υγείας παρουσίασε ένα γράφημα στο οποίο αντέστρεψε τις ημερομηνίες στον οριζόντιο άξονα ώστε να δίνει την εντύπωση ότι τα κρούσματα μειώνονταν πριν από την άρση της καραντίνας, ενώ στην πραγματικότητα αυξάνονταν. Παρεμπιπτόντως το ίδιο είχε κάνει το 2018 και η τηλεόραση του ΣΚΑΪ, για να δημιουργήσει την αίσθηση ότι έχουμε μείωση της ανάπτυξης. Πιο πρόσφατα το ελληνικό υπουργείο Υγείας προωθούσε απόσπασμα από δελτίο ειδήσεων που έφερνε την Ελλάδα πρώτη (παγκοσμίως;) στην αναλογία τεστ ανά επιβεβαιωμένα κρούσματα. Πέραν της ύποπτης επιλογής της συγκεκριμένης αναλογίας, την οποία δεν χρησιμοποιεί σχεδόν κανείς, από το σχετικό γράφημα έλειπαν όλες οι χώρες που τα πηγαίνουν καλύτερα από την Ελλάδα.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, λοιπόν, δεν έχουμε παραποίηση των δεδομένων (fake news) αλλά παραπειστική παρουσίασή τους, την οποία είναι συχνά πιο δύσκολο να εντοπίσεις και να καταγγείλεις. Ξεσκονίστε λοιπόν τις γνώσεις σας στη στατιστική και ενεργοποιήστε την κοινή λογική γιατί τους επόμενους μήνες μάς περιμένει μια πανδημία «έγκυρης» παραπληροφόρησης.

Άρης Χατζηστεφάνου
info-war.gr

Λίγα λόγια γιά τήν πανδημία στήν Ελλάδα επειδή οι προφήτες έχουν εκλείψει πρό πολλού...

Το «πείραμα της Σουηδίας» απέτυχε καί όχι μόνο αυτό...

Η επιτυχία τού "Ελληνικού πειράματος" κατά τού "ιού" (γιά τό 2020)...

-μετά καί τά "τελευταία μέτρα" γιά τόν τουρισμό- 

...θά κριθεί στίς 31/12/2020...

Οποιοδήποτε συμπέρασμα νωρίτερα...
...προεξοφλεί αντιεπιστημονικά τίς εξελίξεις καί...

...εμπεριέχει είτε αφέλεια είτε εκφράζει αισιόδοξα σενάρια...
...είτε, ακόμη-ακόμη, συνιστά προσπάθεια... 

...επικίνδυνης επικοινωνιακής καί πολιτικής εκμετάλλευσης... 

...καί -απ' ευθείας- υποτίμηση τής νοημοσύνης τού συνόλου τών πολιτών.

 ***
Διανύοντας τόν πέμπτο -μόλις- μήνα από τούς δώδεκα...

...άς κρατάμε, πρός τό παρόν, μικρό καλάθι... 

...γιατί "τά κεράσια σάν πολλά μάς τά έχουνε πεί"...

γιά τή "Νέα Μύκονο" 
Δημήτρης Ν. Αγγελετάκης

Ο τύπος τήν επομένη τής δολοφονίας (22/5/1963)....

Πως παρουσίασαν 13 εφημερίδες την θανάσιμη επίθεση στον Γρηγόρη Λαμπράκη

Το βράδυ της 22ας Μαΐου 1963 ο αριστερός βουλευτής Γρηγόρης Λαμπράκης δέχεται δολοφονική επίθεση από παρακρατικούς την ώρα που πάει να μιλήσει σε συγκέντρωση φίλων του στη Θεσσαλονίκη.

Έξω από τον χώρο της ομιλίας εκτός από τη συγκέντρωση υπάρχει και αντι-συγκέντρωση γνωστών παρα-κρατικών  στοιχείων. Από τις πρώτες στιγμές οι περισσότεροι καταλαβαίνουν ότι η κατάσταση του άτυχου βουλευτή είναι εξαιρετικά κρίσιμη και δύσκολα θα αποφύγει το μοιραίο.

Ο Φωκίων Δημητριάδης σχολίασε με το πενάκι του τα όσα έγιναν στη Θεσσαλονίκη (Από τα ΝΕΑ)

Αυτή τη θλιβερή πραγματικότητα δεν την είδαν, δεν θέλησαν, σωστότερα, να δουν, κάποιες εφημερίδες της εποχής. Όχι μόνο της Δεξιάς, όπως θα μπορούσε να υποθέσει κανείς, αλλά και… προοδευτικές. Το κλίμα είναι φορτισμένο, υπάρχει σε εξέλιξη ο Ανένδοτος αγώνας του Γεωργίου Παπανδρέου που έχει καταγγείλει τις εκλογές του 1961 ως προϊόν βίας και νοθείας, ενώ στο παρασκήνιο εξυφαίνεται σχέδιο αποστασίας και διάλυσης της Ένωσης Κέντρου. Όσο για τον Κωνσταντίνο Καραμανλή που είναι πρωθυπουργός έχει μαλώσει με το Παλάτι κι ετοιμάζεται να φύγει στο εξωτερικό.

Όλα αυτά τα γράφουμε για να καταλάβετε ότι ακόμη και το παραμικρό μονόστηλο είχε τη σημασία του στην διάταξη της ύλης των εφημερίδων της εποχής που άλλωστε ήταν η σημαντικότερη πηγή ενημέρωσης καθώς δεν υπήρχε Internet και τηλεόραση και το ραδιόφωνο περιοριζόταν εκτός από την προπαγάνδα στη μίνιμουμ ενημέρωση.

Tό χρονικό τής δολοφονίας Λαμπράκη, γραμμένο εκείνες τίς μέρες...

Όταν το μολύβι καίει

Σπάνια μια πολιτική δολοφονία σήκωσε τόση… σκόνη και προκάλεσε τόσες εξελίξεις, όσο αυτή του Γρηγόρη Λαμπράκη. Το παρακράτος που την οργάνωσε αντί να διαλύσει ή έστω να φοβήσει την Αριστερά να της δώσει ένα ήρωα και παράλληλα να… διαλύσει τη Δεξιά! Το ερώτημα του θείου Καραμανλή «ποιός κυβερνά αυτό τον τόπο», ενώ ο ίδιος ήταν για οκτώ χρόνια πρωθυπουργός μόνο ρητορικό δεν ήταν. Τα κέντρα εξουσίας ήταν πολλά. Ο Καραμανλής νόμιζε ότι έκανε κουμάντο το Παλάτι. Αποδείχτηκε, λίγο αργότερα, με τη Χούντα ότι ούτε αυτό είχε τη δύναμη να αποτρέψει μια χούφτα συνταγματαρχών να βάλουν στο γύψο την Ελλάδα για επτάμιση χρόνια και να… χαρίσουν το 40% της Κύπρου στους Τούρκους.

Είδαμε στα ρεπορτάζ των εφημερίδων την επομένη της δολοφονίας την αμηχανία κάποιων δημοκρατικών εφημερίδων. Ήταν οι ίδιες που χρόνια νωρίτερα είχαν φέρει τον Παπάγο στην εξουσία και σε λίγο ετοιμάζονταν να γίνουν δημοσιογραφικοί εκφραστές της Αποστασίας. Τέσσερις από τις πέντε έκαναν πίσω κι έμεινε μόνο η «Ελευθερία» να δικαιολογεί τα αδικαιολόγητα του Μητσοτάκη και των άλλων…

Διαλέξαμε ένα χρονικό των γεγονότων όχι από αυτά που γράφτηκαν χρόνια μετά και με την ασφάλεια της γνώσης, αλλά τότε που το μολύβι… έκαιγε. Τότε που γραφόταν η ιστορία. Ο Κώστας Σταματίου ένας από τους πνευματικούς ανθρώπους της εποχής του, κριτικός βιβλίου και κινηματογράφου στον ΔΟΛ έγραψε στον «Ταχυδρόμο» το χρονικό των γεγονότων, από την επίθεση στον Λαμπράκη μέχρι τον θάνατό του. Το ύφος και το ήθος τον έκαναν πάντα να ξεχωρίζει. Αξίζει να διαβαστεί το κείμενο. Δίνει κάποια μαθήματα δημοσιογραφίας.

Σε πρώτη ευκαιρία θα δημοσιεύσουμε, εάν υπάρχει ενδιαφέρον, και μερικά από τα αποκαλυπτικά ρεπορτάζ που ξετύλιξαν το παρασκήνιο της δολοφονίας. Που αποκάλυψε αυτό που οι μηχανισμοί της εποχής προσπάθησαν να κρύψουν.

Aδελφή, τήν πάπια...!

του Γιάννη Δερμεντζόγλου
(22/5/2020 Tvxs.gr)