Η ώρα του λογαριασμού για τους «Δεν πληρώνω»

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΟΓΙΑΝΝΗΣ

Πλησιάζει η ώρα του λογαριασμού για τους «Δεν πληρώνω», μια ιδιόρρυθμη κίνηση που συγκέντρωσε ένα ετερόκλητο πλήθος: κάποιους ιδεολόγους, περισσότερους αφελείς και ακόμα περισσότερους «στρατηγικούς κακοπληρωτές», ενώ έλαβε μεγάλες διαστάσεις όταν υιοθετήθηκε από πολιτικά κόμματα και αναβαθμίστηκε σε ζήτημα κομματικής εκμετάλλευσης. Οι τράπεζες βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή: άφθονες υποσχέσεις για «κούρεμα» δανείων και χαριστικές ρυθμίσεις, με υποψήφιους βουλευτές ώρες πριν από εκλογικές αναμετρήσεις να υπόσχονται μερική ή ολική διαγραφή δανείων για όλους και κόμματα να παρουσιάζουν τη «νέα σεισάχθεια» ως τη μόνη λύση για την αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων.
Πολιτικοί καλούσαν τους πολίτες σε «ανυπακοή»: να μην πληρώνουν τις υποχρεώσεις τους, όχι μόνο στις τράπεζες, αλλά και προς την εφορία, τις ΔΕΚΟ, τα διόδια κ.ά. Μάλιστα τον Ιανουάριο του 2011 ο...
 συνέχεια
...σημερινός πρωθυπουργός επισκέφθηκε τα διόδια της Κορίνθου και άνοιξε τις μπάρες για να διέλθουν τα αυτοκίνητα χωρίς να πληρώσουν τα διόδια. Η ενθάρρυνση των «Δεν πληρώνω» (από τους οποίους ασφαλώς εξαιρούνται οι πολίτες που αντικειμενικά δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους) κατευθύνθηκε κυρίως προς τις τράπεζες και δημόσιες επιχειρήσεις όπως η ΔΕΗ, η ΕΥΔΑΠ κ.ά. Στη ΔΕΗ οι ληξιπρόθεσμες οφειλές ξεπερνούν τα 3 δισ. ευρώ. Σε άλλες όμως παρόμοιες εταιρείες, που δεν ανήκουν στο Δημόσιο και δεν υπήρξε πολιτική ενθάρρυνση για «φέσια», η εικόνα είναι ριζικά διαφορετική. Ο ΟΤΕ εμφανίζει οφειλές σε καθυστέρηση άνω των 30 ημερών 56,7 εκατ. ευρώ!
Προφανώς το ηλεκτρικό ρεύμα είναι πολύ πιο ζωτικό για την επιβίωση ενός νοικοκυριού από τις υπηρεσίες τηλεφωνίας ωστόσο ένας αδιανόητα μεγάλος αριθμός συμπολιτών μας επιλέγει να μην πληρώνει ΔΕΗ και να πληρώνει κανονικά τον ΟΤΕ. Ασφαλώς, γιατί στην πρώτη περίπτωση δεν είχε επιπτώσεις ενώ στη δεύτερη γρήγορα θα έμενε χωρίς τηλέφωνο. Το πολιτικό, προσωπικό αντί να πιέσει να προστατευτούν οι αδύναμοι, ενθάρρυνε τους πάντες να μην πληρώνουν τις οφειλές τους στη ΔΕΗ με αποτέλεσμα σήμερα η εταιρεία να βρίσκεται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση. Αντίστοιχη είναι και η εικόνα στις τράπεζες όπου έχει διαμορφωθεί ένα «βουνό» των μη εξυπηρετούμενων δανείων, που σήμερα προσεγγίζει πια τα 100 δισ. ευρώ.
Ο μεγάλος όγκος των «κόκκινων» δανείων ήταν αποτέλεσμα της πολυετούς βαθιάς ύφεσης που οδήγησε σε αδιέξοδο χιλιάδες επιχειρήσεις και νοικοκυριά, αλλά και της επιπόλαιης τακτικής των τραπεζών που προχώρησαν, τις ημέρες της ευφορίας, σε αλόγιστη πιστωτική επέκταση και σε χορηγήσεις δανείων, προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά, χωρίς να τηρούνται στοιχειώδη τραπεζικά κριτήρια. Ωστόσο πέραν αυτών, ένας μεγάλος αριθμός συμπολιτών μας είδε την κρίση ως ευκαιρία: να μην πληρώσουν τις οφειλές τους ή να επωφεληθούν από μια ευνοϊκή ρύθμιση. Οταν μάλιστα τα κόμματα έμπλεξαν τις τράπεζες στους προεκλογικούς τους αγώνες, οι αποκαλούμενοι στρατηγικοί κακοπληρωτές πολλαπλασιάστηκαν.
Πηγές της ΤτΕ εκτιμούν ότι περίπου το 20% των «κόκκινων» δανείων αφορά στρατηγικούς κακοπληρωτές. Δηλαδή ένα ποσό περί τα 20 δισ. που σήμερα βρίσκεται στο «κόκκινο» θα έπρεπε να αποπληρώνεται κανονικά, κάτι που αν συνέβαινε θα άλλαζε δραστικά τα δεδομένα στον τραπεζικό κλάδο τόσο σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση του κρίσιμου μετώπου των «κόκκινων» δανείων όσο και στην ικανότητα των τραπεζών να χρηματοδοτούν την πραγματική οικονομία.
Συμπτωματικά, περίπου 23 δισ. ευρώ είναι τα στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια (όπως και οι οφειλές από πιστωτικές κάρτες) που επιδιώκουν να ενταχθούν στις ευεργετικές διατάξεις του περίφημου νόμου Κατσέλη. Ο νόμος Κατσέλη, ο οποίος τέθηκε σε εφαρμογή από το καλοκαίρι του 2010, θεωρείται ότι αποτέλεσε «βόμβα στα θεμέλια» των τραπεζών προσφέροντας νομικό καταφύγιο σε πολλούς που, ενώ μπορούσαν, σταμάτησαν να εξυπηρετούν τις υποχρεώσεις τους. Προηγήθηκε, μολύνοντας επίσης τα συναλλακτικά ήθη, η οριζόντια απαγόρευση πλειστηριασμών για 6 μήνες που θεσπίστηκε από τον Γ. Παπαθανασίου, απαγόρευση που παγιώθηκε, προστατεύοντας τους πάντες. Εξι χρόνια μετά τη θεσμοθέτηση του νόμου Κατσέλη, η συντριπτική πλειονότητα των αιτημάτων (170.000 από τα 200.000) παραμένουν στην ουρά να εξεταστούν στο απώτερο μέλλον, με δικάσιμους που έχουν οριστεί μέχρι το... 2032. Ουσιαστικά ο νόμος Κατσέλη λειτούργησε ως εκκολαπτήριο «στρατηγικών κακοπληρωτών», που έσπευσαν να υιοθετήσουν πολλά κόμματα προσφέροντας ανέφικτες υποσχέσεις.
Ωστόσο αυτό αλλάζει. Η ώρα του λογαριασμού πλησιάζει και όχι μόνο για τις τράπεζες. Ηδη δημόσιες εταιρείες όπως η ΔΕΗ και η ΕΥΔΑΠ υιοθετούν μια επιθετική τακτική ανάκτησης οφειλών, που περιλαμβάνει τη διακοπή παροχής. Πριν από λίγες ημέρες ανακοινώθηκε η καταδίκη πολιτών που συμμετείχαν στο κίνημα «Δεν πληρώνω» για διατάραξη συγκοινωνιών. Το επόμενο διάστημα οι τράπεζες θα προχωρήσουν σε «προειδοποιητικούς» πλειστηριασμούς ακινήτων μεγάλης αξίας. Πλέον, ο χρόνος που απαιτείται για τον πλειστηριασμό ακινήτου στην Ελλάδα είναι ο μικρότερος στην Ευρώπη ενώ σειρά άλλων νομοθετικών αλλαγών δίνει πολύ μεγαλύτερη ευελιξία στις τράπεζες.
Η ειρωνεία είναι ότι όλα αυτά συμβαίνουν με κυβέρνηση το κόμμα που είχε υιοθετήσει πλήρως τους «Δεν πληρώνω».
kathimerini.gr