«Το γεφύρι έπεσε από την εγκατάλειψη»

 Φωτογραφία του 1901, του γεφυριού της Πλάκας από τη συλλογή του Σουλτάνου Abdul Hamid II (Αρχείο Γεφυριών Ηπειρώτικων / Istanbul University Library / Robert Elsie). Πρόκειται για την παλαιότερη φωτογραφία του γεφυριού, που δημοσιεύεται για πρώτη φορά. Τα υπουργεία Πολιτισμού και Υποδομών αποφάσισαν την ανακατασκευή του.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΙΑΛΙΟΣ

 «Το γεφύρι της Πλάκας δεν έπεσε από την ορμή του νερού. Λίγο παραπάνω στον Αραχθο βρίσκεται το γεφύρι του Παπαστάθη, που χτίστηκε το 1742 και το γεφύρι της Πολυτσάς, της ίδιας εποχής με το γεφύρι της Πλάκας, που άντεξαν, παρότι είχαν μεσόβαθρα μέσα στο ποτάμι. Το γεφύρι της Πλάκας έπεσε από την εγκατάλειψη».

Ο κ. Σπύρος Μαντάς, ιδρυτής και πρόεδρος του Κέντρου Μελετών Πέτρινων Γεφυριών αισθάνεται οργή και θλίψη για την κατάρρευση του μοναδικού αυτού μνημείου. Εχοντας αφιερώσει τη ζωή του στην καταγραφή και μελέτη των 1.200 πέτρινων γεφυριών της χώρας (το 60% των οποίων «στέκεται» ακόμα), γνωρίζει καλά τα προβλήματα που σχετίζονται με την προστασία τους.
«Το γεφύρι της Πλάκας ήταν ένα μοναδικό μνημείο. Οπως όλα τα πέτρινα γεφύρια εκείνη την εποχή, χτίστηκε μέσα σε ένα καλοκαίρι. Τον χειμώνα λάξευαν τις πέτρες- ένας μάστορας μπορούσε να τελειώσει τρεις πέτρες την ημέρα. Ο πρωτομάστοράς του, Κώστας Μπέκας, ήταν ξακουστός για τις ικανότητές του. Λίγο καιρό αφότου χτίστηκε το γεφύρι της Πλάκας, πέρασαν από την περιοχή οι Γάλλοι μηχανικοί που κατασκεύαζαν τον Ισθμό της Κορίνθου. Εντυπωσιάστηκαν τόσο, που ζήτησαν να τον γνωρίσουν και του έκαναν δώρο μια κορδέλα μέτρησης».

Για τον κ. Μαντά, αιτία της κατάρρευσης είναι η πολυετής εγκατάλειψή του. «Αφορμή ήταν ο σχεδιασμός της ΔΕΗ για τη δημιουργία τρίτου φράγματος στον Αραχθο.

Το φράγμα δεν κατασκευάστηκε ποτέ, ύστερα από προσφυγή πολλών τοπικών φορέων στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Εκτοτε το γεφύρι εγκαταλείφθηκε. Το μόνο που έγινε ήταν κάτι αποτυχημένα μερεμέτια». Από την πλευρά της, η ΔΕΗ απορρίπτει το επιχείρημα αυτό, υποστηρίζοντας ότι δεν έχει καμία ευθύνη.
Συντήρηση το 1998

Σύμφωνα με την τοπική Εφορεία Νεότερων Μνημείων, οι τελευταίες εργασίες συντήρησης στο γεφύρι έγιναν το 1998. Προκειμένου να εκτιμήσει τα αίτια της κατάρρευσης, η υπηρεσία θα πρέπει να περιμένει να υποχωρήσουν τα νερά του ποταμού. Εκτιμάται, ωστόσο, ότι η γέφυρα «εμβολίστηκε» από φερτά υλικά (λ.χ. κορμούς) τους οποίους «κατέβασε» το ποτάμι.

Το ερώτημα που προκύπτει τώρα είναι αν η γέφυρα θα πρέπει να ξανακτιστεί και με ποιο τρόπο. «Θέλω να ξαναφτιαχτεί αλλά είμαι πολύ επιφυλακτικός γιατί ό,τι έχουν επισκευάσει μέχρι σήμερα, το κατέστρεψαν» λέει ο κ. Μαντάς. «Βάζουν τόσο τσιμέντο και ασβέστη, που βλέπεις ένα σοβατισμένο πράγμα. Οι παλιοί τεχνίτες ήταν τόσο καλοί, που δεν έβλεπες αρμό. Αυτοί οι τεχνίτες, οι “πελεκάνοι” όπως τους έλεγαν επειδή πελεκούσαν την πέτρα, είναι δυσεύρετοι. Εγινε μια προσπάθεια στην Πυρσόγιαννη της Ηπείρου να δημιουργηθεί μια σχολή, αλλά ακόμα δεν έχει αποδώσει πολλά».

Πάντως, το υπουργείο Πολιτισμού ανακοίνωσε ότι θα συντάξει άμεσα μελέτη αποκατάστασης, ενώ θα λάβει άμεσα μέτρα για την προστασία του μνημείου. «Μόλις το επιτρέψουν οι καιρικές συνθήκες και υποχωρήσει η στάθμη των υδάτων, θα ελεγχθεί η κατάσταση των θεμελίων των βάθρων, και θα αξιολογηθούν τα αίτια της πτώσης» αναφέρεται σε χθεσινή ανακοίνωση. Τις υπηρεσίες του προσφέρει και το ΕΜΠ, που ανακοίνωσε ότι θα δημιουργήσει επιστημονική ομάδα «για τη χρησιμοποίηση της αιχμής της τεχνολογίας στην αναστήλωση του ιστορικού μνημείου». Τέλος, ο αναπληρωτής υπουργός Υποδομών, Χρήστος Σπίρτζης που βρίσκεται από προχθές στην περιοχή δήλωσε ότι η αναστήλωση του γεφυριού «είναι ένα στοίχημα για τη χώρα για την πολιτιστική μας κληρονομιά».
από kathimerini.gr