Live Science : Αυτές είναι οι δέκα πιο απομονωμένες κοινωνίες στον κόσμο

 Αφιέρωμα

tvxs.gr  Τελευταία ανανέωση 09:24 | 13 Σεπ. 2016

Συνήθως όταν αναφερόμαστε στις κοινωνίες έχουμε στο μυαλό μας την κυρίαρχη δομή της οικογένειας, της τοπικής κοινότητας και του κράτους - έθνους. Όμως όπως καταδεικνύουν και τα παρακάτω παραδείγματα υπάρχουν πολλοί τρόποι οργάνωσης μιας κοινωνίας. Δομές που δημιουργούνται κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες, αντίξοες, σχεδόν αδιανόητες για τους περισσότερους από εμάς.
Κοινωνίες πρωτόγονες αλλά και σύγχρονες, ενδεικτικές της διαφορετικότητας, αλλά και μιας αρχέγονης ανάγκης, που εκδηλώνεται σε κάθε πιθανό μέρος, όπου υπάρχουν άνθρωποι, από τις φυλακές μέχρι τα πυκνά δάση του Αμαζονίου, απομονωμένα νησιά, πάνω στους πάγους και υπόγεια, πάνω στα δέντρα, ακόμη και μέσα σε μια άτρακτο.
Αυτές είναι οι δέκα πιο απομονωμένες και ιδιότυπες κοινωνίες, όπως τις επέλεξε το περιοδικό Live Science:
(Στή συνέχεια διαβάστε γιά τίς 10 πιό απομονωμένες κοινωνίες)

1. Η φυλακή του «Σαν Πέδρο»

Η φυλακή του “Σαν Πέδρο” δεν είναι μια συνηθισμένη φυλακή. Μοιάζει περισσότερα σαν μια μικρή πόλη, στην οποία ακμάζει το εμπόριο ναρκωτικών, το Real Estate αλλά και για πολλά χρόνια και ο τουρισμός. Σε αυτή ζουν μεταξύ άλλων και παιδιά, που οι γονείς τους έχουν καταδικαστεί, αλλά και οι σύζυγοι φυλακισμένων.
Το ντοκιμαντέρ του ABC το 2003 αποκάλυψε έναν βίαιο κόσμο, όπου η διακίνηση ναρκωτικών αποτελεί και ένα από τα βασικά έσοδα. Οι φυλακισμένοι εργάζονται για να πληρώνουν ενοίκιο, δημιουργώντας μια κοινωνική διαστρωμάτωση, όπου οι πλουσιότεροι τρόφιμοι έχουν ιδιωτικά μπάνια και κουζίνες, ενώ οι φτωχότεροι στοιβάζονται σε μικρά κελιά ή κοιμούνται στο ύπαιθρο. Οι 1.500 κρατούμενοι του Σαν Πέδρο έχουν διαμορφώσει και μια δομή διακυβέρνησης με εκλεγμένους εκπρόσωπους από κάθε τμήμα της πόλης.
Σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται για μια ειρηνική κοινωνία. Η βία αποτελεί καθημερινό φαινόμενο, ενώ η κοκαΐνη που παράγεται στο Σαν Πέδρο, καταναλώνεται και διακινείται εντός και εκτός των τειχών της φυλακής - πόλης. Ένα μέρος του εισοδήματος προέρχεται και από τον τουρισμό. Οι ενδιαφερόμενοι μέχρι πρόσφατα μπορούσαν να πληρώσουν ένα ποσό στους τρόφιμους για να δουν από κοντά τον τρόπο ζωής στο Σαν Πέδρο. Το 2013, με αφορμή τις αναφορές για τον βιασμό ενός παιδιού, ανακοινώθηκε ο τερματισμός των τουριστικών επισκέψεων. Ωστόσο το Σαν Πέδρο παραμένει ακόμη ανοιχτό για επιχειρήσεις.

2. Μια οπάλινη υπόγεια πόλη

Στην επιφάνεια της πόλης Coober Pedy, στη νότια Αυστραλία, λίγα πράγματα μπορεί να δει κανείς. Επικρατεί ζέστη. Αφόρητη ζέστη. Τον Ιανουάριο (στην καρδιά του καλοκαιριού για το νότιο ημισφαίριο) η θερμοκρασία ξεπερνάει τους 47 βαθμούς κελσίου. Για το λόγο αυτό οι περισσότεροι κάτοικοι της πόλης, με συνολικό πληθυσμό 1.700, αποφάσισαν να ζήσουν υπόγεια. 
Το Coober Pedy είναι στην ουσία ένα τεράστιο ορυχείο οπαλίου και η υπόγεια ζωή φαίνεται να ταιριάζει απόλυτα στους κατοίκους της. Όσο για τις ανέσεις; Πολλοί έχουν κατασκευάσει σύγχρονα και πανέμορφα υπόγεια σπίτια που ξεπερνούν τα 450 τετραγωνικά μέτρα, απολαμβάνοντας τη δροσιά που τους προσφέρει η υπόγεια διαβίωση. Την ώρα που η επιφάνεια καίγεται, στα υπόγεια σπίτια του Coober Pedy η θερμοκρασία φτάνει έως και τους 25 βαθμούς Κελσίου.

3. Η οικογένεια στον κόσμο των Μοσούο

Μια μοναδική δομή οικογένειας έχει δημιουργηθεί γύρω από τη λίμνη Λούγκου, μια πανέμορφη περιοχή των Ιμαλαΐων μεταξύ των επαρχιών Γιουνάν και Σιχουάν. Η τοπική κουλτούρα των Μουσούο είναι γνωστοί για τους ιδιότυπους γάμους. Οι γυναίκες προσκαλούν τους άνδρες τα βράδια, αλλά τα ζευγάρια δεν μένουν μαζί. Η κουλτούρα των Μουσούο συγχέεται συχνά με την πολυγαμία, ωστόσο αν και οι γυναίκες έχουν τη δυνατότητα να αλλάξουν συντρόφους, επιλέγουν κυρίως τη μονογαμία. Η πρόσκληση απευθύνεται σε έναν μόνο σύντροφο με τον οποίο περνούν όλη τους τη ζωή. Οι γυναίκες παραμένουν στο πατρικό τους σπίτι, όπου διαμένουν και τα παιδιά τους. Οι ευθύνες των ανδρών στο μεγάλωμα των παιδιών είναι περιορισμένες, ωστόσο συμμετέχουν σε μεγάλο βαθμό στην ανατροφή των παιδιών των γυναικών συγγενών τους.

4. Το πιο απομονωμένο νησί στον κόσμο

Το βόρειο Σεντινέλ, ένα νησί στην Ινδία, στο μέγεθος του Μανχάταν, αποτελεί το πιο απομονωμένο νησί στον κόσμο. Οι κάτοικοι δεν έχουν καμία επαφή με τη σύγχρονη εποχή. Ο τρόπος ζωής τους και η γλώσσα τους είναι τόσο διαφορετικοί με τους γείτονές τους που εκτιμάται πως έχουν αποφύγει την επαφή με τον έξω κόσμο εδώ και χιλιάδες χρόνια.
Οι αποστολές ανθρωπολόγων στο βόρειο Σεντινέλ στις δεκαετίες του 1960 και του 1970 απέτυχαν να πείσουν τους κατοίκους πως η επαφή με τον σύγχρονο κόσμο θα είναι προς το συμφέρον τους. Η υποδοχή που επιφύλαξαν οι ιθαγενείς στους επισκέπτες ήταν με τόξα και ακόντια. Η ινδική κυβέρνηση έχει αποφασίσει εδώ και καιρό να αφήσει τους κατοίκους του βόρειου Σεντινέλ στην ησυχία τους.
Μετά το τσουνάμι του Δεκεμβρίου του 2004 υπήρξαν εκτιμήσεις πως οι κάτοικοι του βόρειου Σεντινέλ είχαν χαθεί για πάντα. Ωστόσο ένα ελικόπτερο, που εστάλη στο νησί για να ενημερώσει την ινδική κυβέρνηση για την τύχη των ιθαγενών, εντόπισε μια ομάδα στην παραλία που προσπαθούσε να καταρρίψει το ελικόπτερο με πέτρες και βέλη. Κανείς δεν γνωρίζει πόσοι ιθαγενείς έχασαν τη ζωή τους από το τσουνάμι ή πώς επέζησε η φυλή.


5. Οι Μάτσο Πίρο του Αμαζονίου
Στον Αμαζόνιο, στο Περού και στη Βραζιλία, ζουν απομονωμένες ως κυνηγοί - τροφοσυλλέκτες πολλές φυλές ιθαγενών. Δεν είναι πως αυτές οι φυλές δεν γνωρίζουν τη σύγχρονη ζωή. Είναι πως έχουν υποστεί πολλά από αυτήν. Οι πρόγονοι τους ήρθαν αντιμέτωποι με τους δουλέμπορους την εποχή που ανθούσε η παραγωγή του καουτσούκ στην περιοχή.  Στη σύγχρονη εποχή, η επαφή με τους ξένους ήταν επίσης καταστροφική. Οι ιθαγενείς δεν έχουν ανοσία σε κοινές ασθένειες, και όταν μια αποστολή της Shell τις μετέφερε στην περιοχή, η φυλή Ναχούα ξεκληρίστηκε, χάνοντας πάνω από το μισό πληθυσμό της μέσα σε λίγα χρόνια.
Οι Μάτσο Πίρο, ιθαγενείς του Αμαζονίου στο Περού, τρέφονται κυρίως με ελάφια, τάπιρος και πιθήκους, που κυνηγούν στα πυκνά δάση. Συλλέγουν επίσης μούρα, καρύδια και μπανάνες Αντιλλών. Στις εποχές της ξηρασίας, συγκεντρώνονται κατά μήκος των ποταμών, ζώντας από την αλιεία και τα αυγά χελωνών. Πρόσφατα η φυλή ήρθε σε επαφή με ομάδες του σύγχρονου κόσμου, κυρίως χωρικούς. Η επαφή τους ήταν ειρηνική, ωστόσο δεν έλειψαν και οι επιδρομές. Μία από αυτές οδήγησε στο θάνατο ενός 22χρονου χωρικού τον Μάιο του 2015.

6. Ζωή εν πάγω
Πρόκειται για προσωρινές κοινωνίες, που απαρτίζονται κυρίως από ερευνητές διεθνών αποστολών. Λίγοι και ομολογουμένως γενναίοι που περνούν το χειμώνα στο πιο παγωμένο σημείο του πλανήτη, στην Ανταρκτική. Ζουν στο σκοτάδι, καθώς ο ήλιος κάνει μήνες να εμφανιστεί στον ορίζοντα, και η θερμοκρασία πέφτει σε αδιανόητα επίπεδα, φτάνοντας μέχρι και τους -90 βαθμούς Κελσίου. Η απόσταση από κάποιο άλλο σημείο πολιτισμού είναι τεράστια και οι πτήσεις αδύνατες λόγω καιρικών συνθηκών. Πρόκειται για την απόλυτη απομόνωση. Κάποιοι ερευνητικοί σταθμοί, όπως ο McMurdo, μπορεί να φιλοξενούν τις δύσκολες περιόδους ακόμη και πάνω από 100 ανθρώπους, ενώ οι μικρότεροι σταθμοί συνήθως φιλοξενούν έως 12. Μέσα σε αυτούς τους σταθμούς, μικρούς ή μεγαλύτερους, διαμορφώνονται κοινωνίες και αναπτύσσονται ανθρώπινες σχέσεις.


7. Ο γνωστοί Σούρμα

Οι Σούρμα, που απαντώνται στο Νότιο Σουδάν και στην Αιθιοπία, είναι περισσότερο γνωστοί για την εμφάνισή τους. Η παράδοσή τους επιβάλει τα κορίτσια να τρυπούν το κάτω χείλος τους στην εφηβεία και σταδιακά να μεγαλώνουν την τρύπα με κεραμικές πλάκες, η διάμετρος των οποίων μπορεί να φτάσει έως και 12 εκατοστά.
Όπως σημειώνει το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, αυτές οι πλάκες για τον πολιτισμό των Σούρμα είναι ανάλογες με τα τακούνια στον δυτικό πολιτισμό. Πρόκειται για ένα σύμβολο ενηλικίωσης. Μάλιστα όσες γυναίκες δεν βάζουν στα χείλια τους πλάκες αναγνωρίζονται από την κοινότητα ως «ακαμάτρες» ή ατημέλητες. Σπάνια φορούν πλάκες στα χείλια τους οι μεγαλύτερης ηλικίας παντρεμένες γυναίκες.
Οι περίπου 200.000 Σούρμα χωρίζονται σε τρεις φυλές (Μούρσι, Μεεν και Σούρι), που όλες διατηρούν έναν ποινικό τρόπο ζωής. Τα βοοειδή αντικαθιστούν τα νομίσματα και αποτελούν προίκα για τους γάμους. Επίσης οι Σούρμα διακοσμούν τα σώματά τους με μπογιές και ανάγλυφα στίγματα. Οι άνδρες επιδεικνύουν τη δύναμή τους μέσω του Donga, μιας μάχης με μακριά καλάμια και οι γυναίκες ανταγωνίζονται στο Ula, κατά οποίο προσπαθούν να χτυπήσουν η μία την άλλη με τα μεταλλικά βραχιόλια που φορούν στους καρπούς τους, όπως σημειώνει το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

8. Στη μέση του Βερίγγειου Πορθμού
Στο «μικρό νησί του Διομήδη», στη μέση του Βερίγγειου Πορθμού κατοικούν περίπου 70 άνθρωποι. Το νησί ανήκει στην Αλάσκα και ο πιο κοντινός γείτονάς του, το «μεγάλο νησί του Διομήδη», ανήκει στη Ρωσία. Για πρώτη φορά το 2012 το νησί συνδέθηκε με τα ηπειρωτικά μέσω ελικοπτέρων, όμως αυτό δεν αποτελεί πανάκεια. Τρία χρόνια αργότερα, το 2015, η αδυναμία συντήρησης των ελικοπτέρων και οι ακραίες καιρικές συνθήκες, οδηγήσαν και πάλι το νησί σε πλήρη απομόνωση για αρκετές εβδομάδες μέσα στον χειμώνα. Οι ντόπιοι συγκεντρώναν και μοιράζονταν τα τρόφιμα και τις προμήθειές τους μέχρι να έρθουν και πάλι σε επαφή με τον έξω κόσμο.

9. Δεκαεπτά μήνες, έξι άτομα
Από τον Ιούνιο του 2010 έως το Νοέμβριο του 2011, έξι άνδρες από τη Γαλλία τη Ρωσία, την Ιταλία και την Κίνα κλήθηκαν να σχηματίσουν μια προσωρινή αλλά ταυτόχρονα την πιο απομονωμένη κοινωνία στην ιστορία της ανθρωπότητας. Ήταν τα μέλη της αποστολής Mars500 στη Μόσχα, της προσομοίωσης των συνθηκών που θα αντιμετωπίσουν οι αστροναύτες σε μια ενδεχόμενη αποστολή στον Άρη. Στόχος ήταν να μελετήσουν οι επιστήμονες την ψυχική και σωματική υγεία των έξι μελών του πληρώματος στο πλαίσιο της διαβίωσής τους σε άτρακτο συνολικού μεγέθους 550 τετραγωνικών μέτρων για 17 μήνες, όσο δηλαδή εκτιμάται πως θα διαρκέσει ένα ταξίδι μετ’ επιστροφής στον κόκκινο πλανήτη.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα οι έξι άνδρες τα κατάφεραν υπέροχα, δημιουργώντας μια διαπολιτισμική κοινωνία. Μια έκθεση του 2014 συμπέρανε πως τα έξι μέλη ήταν πιθανότερο να συγκρουστούν με τους διαχειριστές της αποστολής παρά μεταξύ τους. Ωστόσο παρατηρήθηκαν συμπτώματα της απομόνωσης. Οι μετακινήσεις τους εντός της ατράκτου περιορίζονταν χρόνο με το χρόνο, ενώ τέσσερις από τους έξι παρουσίασαν διαταραχές ύπνου και ένας συμπτώματα κατάθλιψης.

10. Μια πρωτόγονη φυλή, που έμαθε το παιχνίδι της δημοσιότητας
Ας υποθέσουμε πως ανήκετε σε μια απομονωμένη φυλή που είναι ιδιαίτερα γνωστή για την κατασκευή περίτεχνων δενδρόσπιτων και για… κανιβαλισμό. Και ένα πλήθος παράξενων ξένων εμφανιζόταν συχνά στο κατώφλι σας θέλοντας να μάθουν για τις συνήθειές ας. Δεν θα αισθανόσασταν τον παραμικρό πειρασμό για υπερβολές;

Αυτό ενδεχομένως να συνέβη όταν ένας άνδρας της φυλής Κοροβάι από την ινδονησιακή επαρχία της Παπούα, είπε σε έναν Αυστραλό δημοσιογράφο της εκπομπής “60 Minutes” πως ο 6χρονος ανιψιός του ήταν καταδικασμένος να γίνει γεύμα των κανίβαλων αν κάποιος δεν τον σώσει. Ακολούθως, ως μέρος του σόου, οι δημοσιογράφοι μιας άλλης ανταγωνιστικής εκπομπής, της «Today Tonight», οργανώνουν μια αποστολή διάσωσης ωστόσο εγκλωβίζονται στη Τζαγιαπούρα καθώς δεν θεωρήθηκε η βίζα τους. Από την άλλοι οι ανθρωπολόγοι υπήρξαν εξ αρχής επιφυλακτικοί για την ιστορία, ιδιαίτερα όταν αποδείχθηκε πως το αγόρι και ήταν από άλλη φυλή και όχι από τους περιβόητους Κοροβάι. Οι ανθρωπολόγοι επισημαίνουν μετά από έρευνες πως οι Κοροβάι έχουν εγκαταλείψει τον κανιβαλισμό τουλάχιστον εδώ και πολλές δεκαετίες. Ωστόσο η επαφή τους με τον έξω κόσμο τους έμαθε κάτι άλλο: Πως να διαδίδουν στους τουρίστες αυτό που θέλουν να ακούσουν.
Αφήνοντας λοιπόν στην άκρη τις ιστορίες περί κανιβαλισμού, τα μέλη της φυλής Κοροβάι φημίζεται για τα υπέροχα δενδρόσπιτα που κατασκευάζουν σε ύψος ακόμη και 12 μέτρων. Περίπου κάθε δεκαετία, τα μέλη της φυλής Κοροβάι θα συγκεντρωθούν, μαζί με μέλη γειτονικών φυλών, για να κατασκευάσουν και ένα σπίτι στο έδαφος (σημ: ένα «longhouse»), ένα τελετουργικό ανανέωσης και συμφιλίωσης.