Η πορεία του Βαγγέλη Βενιζέλου στο ΠΑΣΟΚ μέχρι και σήμερα, με αφορμή και τις τελευταίες εξελίξεις

του Γιώργου Λακόπουλου | 

Στις αρχές του 2008 ο Βαγγέλης Βενιζέλος, έχοντας ηττηθεί κατά κράτος από τον Γ. Παπανδρέου, μελετούσε το ενδεχόμενο να αποχωρήσει από το ΠΑΣΟΚ επικεφαλής μιας ομάδας βουλευτών. 

Στον αριθμό αυτής της ομάδας κρίθηκε η απόφαση. Στις συγκεντρώσεις τους στο σπίτι της Ελένης Κούρκουλα, στον περιφερειακό του Λυκαβηττού, για να συζητήσουν το θέμα της αποχώρησης, ξεκίνησαν από 25 και μέρα με τη μέρα μειώνονταν, για να καταλήξουν λιγότεροι από δέκα και το σχέδιο εξόδου να ακυρωθεί.

Λογικό. Τι να την κάνει την αποχώρηση όταν δεν τον ακολουθούσε π.χ. ο Αλέκος Παπαδόπουλος; Ή δεν συμφωνούσαν όλοι από όσους τον είχαν στηρίξει την αναμέτρηση με τον Παπανδρέου. Έτσι παρέμεινε στο ΠΑΣΟΚ με τη γνωστή συνέχεια.

Δεν έφυγε από το ΠΑΣΟΚ τότε που δεν είχε κανένα ρόλο, κινδυνεύει να φύγει σήμερα που είναι… πρόεδρος. Τα παράδοξα της πολιτικής. Οι επιλογές του μετά την κίνηση Παπανδρέου να ζητήσει ευθέως την αντικατάστασή του στενεύουν.
Στην πραγματικότητα έχει δυο δρόμους. Είτε εγκαταλείπει το ΠΑΣΟΚ και ηγείται νέου σχήματος, αφήνοντας στον Παπανδρέου το λογότυπο, τους οπαδούς του και τα χρέη του! Είτε οχυρώνεται στο ΠΑΣΟΚ και εγκαταλείπει το σχέδιο απορρόφησης του στη «Δημοκρατική Παράταξη» - οπότε το πρόβλημα το έχει ο Παπανδρέου.
Δυο δρόμους έχουν και οι υπόλοιποι στο ΠΑΣΟΚ. Σε κάθε περίπτωση, όλα τα στελέχη πρέπει να επιλέξουν πλέον με ποιον θα πάνε και ποιον θα αφήσουν. Αυτό είναι πρόβλημα για τους πιο φιλόδοξους. Γιατί στη δική τους ατολμία οφείλεται ότι δεν υπάρχει λύση ανάμεσα στον Παπανδρέου και τον Βενιζέλο σήμερα.

Η φύση απεχθάνεται το κενό - και στην πολιτική.  
Όλο και περισσότεροι στο ΠΑΣΟΚ ψιθύριζαν από καιρό ότι ο «Ο Βαγγέλης δεν τραβάει». Ότι υπό την ηγεσία του το κόμμα δεν έχει τύχη. Ακόμη και οι δικοί του τον χρέωναν με συμπεριφορά που δεν συνάδει με ηγέτη. Δεν μπορείς π.χ. να αρπάζεσαι προσωπικά με τα στελέχη του κόμματος στις συνεδριάσεις. Αυτή η έλλειψη ηγετικότητας ήταν διάχυτη ακόμη και όταν μεταξύ τους αυτοπαραμυθιάζονταν για «επιτυχία», όπως βαφτίσθηκε το 8% της «Ελιάς».

Υπήρχε κενό ηγεσίας, αλλά κανείς δεν έπαιρνε την πρωτοβουλία να το δηλώσει καθαρά. Διατυπώνονταν απλώς υπαινιγμοί και  μισόλογα, δίκην ανταρτοπόλεμου. Αλλά καθαρά θέμα αλλαγής προέδρου «εδώ και τώρα», δεν έθετε κανείς από τα κεντρικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ. Πήγαιναν με βαριά καρδιά, όσοι πήγαιναν, στις εκδηλώσεις του Βενιζέλου, μιλούσαν για την ανεπάρκεια του σε αυτόν το ρόλο, αλλά ούτε του ζητούσαν να αποχωρήσει, ούτε έκαναν κίνηση να τον αντικαταστήσουν.
Ο λόγος ήταν απλός. Δεν μπορούσαν να συμφωνήσουν στο διάδοχο του. Ο Μιχ. Χρυσοχοϊδης το έψαχνε αλλά δεν είχε συσχετισμό δυνάμεων για να το προχωρήσει και το φλερτ με τους παπανδρεϊκούς δεν απέδωσε. Ο  Κ. Σκανδαλίδης χάθηκε στις παλινωδίες του: μια κατά του Βενιζέλου και την άλλη υπέρ για να τον διασώσει. Οι σκέψεις για την επώνυμη Φώφη έμεναν σε ένα στενό κύκλο. Ο Α.Λοβέρδος με τα σλάλομ του αυτοακυρώθηκε. Και οι νεώτεροι δεν έχουν τα προσόντα.

Στους παλιούς, στο ιστορικό ΠΑΣΟΚ, υπάρχει αγωνία, αλλά αποστάσεις και διστακτικότητα. Ο Κ. Λαλιώτης δεν μιλάει… Ο Αντ. Λιβάνης δεν έχει αντοχές για να κινήσει τα πράγματα όπως το 2007.  Η Βάσω, ο Μιλτιάδης Παπαϊωάννου, ο Χρήστος Πολυζωγόπουλος, Θανάσης Τσούρας συζητούσαν αλλά ως εκεί.  Ο Γ. Ραγκούσης, η Άννα Διαμαντόπουλου, ο Στεφ. Τζουμάκας είναι απέξω.

Έτσι ο Βενιζέλος έμενε στην ηγεσία γιατί κανείς δεν αποφάσιζε να τον ρίξει, προφανώς γιατί κανείς δεν μπορούσε να χρεωθεί και  τους ενδεχομένους κλυδωνισμούς στην κυβέρνηση. Επικεφαλής ενός ΠΑΣΟΚ που δεν υπήρχε, ή δεν τον ήθελε, συνέχισε να αποδυναμώνεται. Ακόμη και ο γραμματέας του κόμματος Νίκος Ανδρουλάκης του γύρισε την πλάτη. Πραγματικοί παλιοί φίλοι και σύμβουλοί του, όπως ο Γιάννης Δατσέρης απελπίστηκαν και βγήκαν στην άκρη. Πεπειραμένα στελέχη, όπως ο Νίκος Σηφουνάκης, περιθωριοποιήθηκαν και στην κυβέρνηση μπήκαν  τα «λιμά».

Ωθούμενος όλο και πιο βαθειά στη συνεργασία με τον Σαμαρά αποκόπηκε από την εναπομείνασα κομματική βάση

Με  πραγματικό υπαρχηγό το Χρήστο Πρωτόπαπα και τη συνδρομή παραδοσιακών… υβριστών του ΠΑΣΟΚ και του Ανδρέα Παπανδρέου, προσπαθούσε να εξελιχτεί σε αρχηγό νέου σχήματος. Αλλά ωθούμενος όλο και πιο βαθειά στη συνεργασία με τον Σαμαρά αποκόπηκε από την εναπομείνασα κομματική βάση, ενώ οι προσωπικές δημοσκοπικές επιδόσεις του παρέμεναν στην περιοχή της αντιδημοφιλίας.
Το ηγετικό έλλειμμα του Βενιζέλου από τη μια και την Βαβυλωνία των επικριτών του από την άλλη, προσπαθεί να εκμεταλλευτεί τώρα ο Γ. Παπανδρέου, αιφνιδιάζοντας και τον Βενιζέλο και τους δελφίνους. Έκανε την κίνηση του, απευθυνόμενος πρωτίστως στα ιστορικά αντανακλαστικά της κομματικής βάσης.
Ο Βενιζέλος του την προσέφερε το πιάτο με το εγχείρημα της «Δημοκρατικής Παράταξης», για το οποίο είναι εκτεθειμένος έναντι των οπαδών του ΠΑΣΟΚ. Στην εντολή που του έδωσαν το 2012  δεν περιλαμβάνονταν η διάλυση του ΠΑΣΟΚ, ούτε η  εξουσιοδότηση να το κάνει παράρτημα της «Ελιάς», ή να το μετατρέψει σε άλλο κόμμα, με προσωπική απόφαση και χωρίς συνέδριο. Αλλά το συνέδριο θα το χάσει - αλλιώς θα σήκωνε το γάντι.

Άλλωστε, πολλοί δεν ξεχνούν ότι ο Βενιζέλος δεν έχει σχέση με τους ιδρυτικούς συμβολισμούς του Κινήματος. Προσχώρησε το 1989 - μέχρι τότε απλώς είχε βοηθήσει τον Άκη Τσοχατζόπουλο στη σύνταξη νέου εκλογικού νόμου το 1987, με έδρα το γραφείο του Αντώνη Βγόντζα, όσες φορές κατέβαινε γι αυτό στην Αθήνα. Στη δεκαετία του 1970 είχε στρατευτεί εναντίον του Ανδρέα Παπανδρέου στο πλευρό της «Συμμαχίας» και άλλων κεντρώων παραγόντων της εποχής. Η σύνδεση του με τον ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ  το 1989-93 του έδωσε συγχωροχάρτι, αλλά η ατυχής σύγκρουση του με έναν άλλο Παπανδρέου το 2007 έδειξε ότι οι ιστορικές αναφορές έχουν την αξία τους στο εσωκομματικό παρόδιο.

Αλλά και ως αρχηγός ο Βενιζέλος σε κάποιες περιπτώσεις φέρθηκε ακατανόητα – ίσως επηρεασμένος από κάτι που έλεγε ο μέντοράς του στα συνταγματικά Δημήτρης Τσάτσος : «Η Ελλάδα θα είναι τυχερή αν την κυβερνήσει ο Βενιζέλος».
Κάποιες διατυπώσεις του εξελήφθησαν από πολλούς ως προσβολή. «Έχω εγώ κανένα λόγο να είμαι πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ;», είπε πριν τις ευρωεκλογές στην Έλλη Σταη. Σαν να τους έκανε χάρη. «Δεν μου προσφέρει τίποτε η ηγεσία, έχω τη δουλειά μου», έλεγε. Ακόμη και για τα αξιώματα που απέκτησε λόγω ΠΑΣΟΚ, προέβαλε ότι «δεν έβαλα στον τόκο τα προσόντα μου αλλά στρατεύτηκα για την παράταξη και τη χώρα».

Ενίοτε έλεγε, ότι δεν τον απασχολεί αν τίθεται θέμα ηγεσίας γιατί  αυτόν «θα τον κρίνει η Ιστορία» και έκανε πολλούς ακόμη και να μειδιούν. Οι φραστικές υπερβολές του θύμιζαν ένα σχόλιο γι’ αυτόν που αποδίδεται στον Ανδρέα Παπανδρέου - που εκτιμούσε τη ρητορική και την ευφυΐα του: «Καμιά φορά βουτάει το μυαλό στη γλώσσα του»!

Στις Ευρωεκλογές έκρυψε το ΠΑΣΟΚ και έχασε το 33% της δύναμης του 2012, που ήταν έτσι κι άλλως το μικρότερο ποσοστό στην ιστορία του. Αυτό δυσαρέστησε πολλούς. Αλλά και για κάποιους φίλους του ήταν δυσεξήγητο. «Δεν κατάλαβε ότι αυτοί που έμειναν στο ΠΑΣΟΚ, έμειναν επειδή ήταν ΠΑΣΟΚ;» έλεγαν.

Ανάμεσα στα λάθη του είναι και ότι συμμετείχε στην εξόντωση του Φώτη Κουβέλη από το μιντιακό σύστημα, παρ ότι το κόμμα του ήταν ανάχωμα προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν αντελήφθη ότι όσοι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ στάθμευσαν στη ΔΗΜΑΡ το 2012 μπορούσαν να επιστρέψουν. Από την Κουμουνδούρου όμως δεν δεν υπάρχει οδός επιστροφής. 
Προηγουμένως είχε ναυαγήσει το ενδεχόμενο συγχώνευσης ΠΑΣΟΚ –ΔΗΜΑΡ, πότε γιατί έπαιρνε δίπλα του όσους έδιωχνε ο Κουβέλης και πότε γιατί τον αντιμετώπιζε αφ’ υψηλού. Υποδηλώνοντας ότι σε ενδεχόμενη συνένωση δεν μπορούσε να είναι επικεφαλής ο Κουβέλης, παρ’ ότι περισσότερο δημοφιλής από τον ίδιο.

Άλλο λάθος ήταν ότι κράτησε το συρτάρι του τα πορίσματα για την οικονομική διαχείριση στο ΠΑΣΟΚ επί των ημερών του Παπανδρέου - ο οποίος τώρα τα ακυρώνει με την πρωτοβουλία του. Καθώς το ένα λάθος φέρνει το άλλο προχώρησε στις ιδρυτικές διαδικασίες της ΔΗΠΑΡ(;), χωρίς να έχει διασφαλίσει τα νώτα του. Όχι μόνο απέναντι στα παλαιά στελέχη του ΠΑΣΟΚ και τον προκάτοχο του που υποβλέπουν την πρωτοβουλία, αλλά ούτε απέναντι σε όσους θεωρούσε ταγμένους με το μέρος του: π.χ. κάποιοι προτιμούν τον Κ. Σημίτη για επικεφαλής του νέου κόμματος που θα φτιάξει ο… ίδιος!  Όταν έχει τέτοιους φίλους…
Πεπεισμένος εξ αρχής ότι θα επικρατήσει με τη δύναμη του λόγου του και μόνο, ο Βαγγέλης Βενιζέλος βλέπει να είναι ο λόγος του η βασική αιτία της αποτυχίας του σε ένα αξίωμα για το οποίο θεωρούσε ότι δεν μπορούσε να είναι κανείς άλλος καταλληλότερος από τον ίδιο - και η ιστορία τον αδικούσε όσο δεν του το έδινε.
Δυόμισι χρόνια από τότε που το απέκτησε, δυσκολεύεται να το διατηρήσει. Και από μια άποψη ο Παπανδρέου επιχειρώντας να τον ανατρέψει μπορεί και να του προσφέρει υπηρεσία: τον απαλλάσσει από το ενδεχόμενο να βγει από την επομένη κάλπη με ακόμη μικρότερα ποσοστά. Τώρα έχει κάποιον να του  φορτώσει την καταστροφή…
 thetoc.gr