Παρά τίς "προσπάθειες" τίς πολιτείας καί τής ΕΕ η παραδοσιακή ναυπηγική τέχνη, ευτυχώς, "ΖΕΙ" ακόμα...

... καί μεγαλουργεί στά χέρια τού μαστρο-Γιάννη Λέκκα
                                                                      ***
Δυό εικόνες από τό ναυπηγείο παραδοσιακών σκαφών "ΛΕΚΚΑ" στήν Κοιλάδα τής Αργολίδας

Αριστερά ένα "τρεχαντήρι" πρίν τό πέτσωμα, στή μέση μιά εξάμετρη "παπαδιά" λίγο πρίν τά βαψίματα καί πίσω μόλις φαίνεται η πλώρη ενός εξελισσόμενου "καραβόσκαρου".

 Το ναυπηγείο

Το Ναυπηγείο, αποτελεί ουσιαστικά μια οικογενειακή επιχείρηση, η οποία χρησιμοποιεί παραδοσιακές τεχνικές και σωρευμένη εμπειρία προερχόμενη από αιώνες ελληνικής ιστορίας. Μέχρι σήμερα η «τέχνη» αυτή «δουλεύεται» με τα παραδοσιακά μέσα και εργαλεία, χωρίς να έχει γίνει χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας. Παρ’ όλα αυτά η συγκεκριμένη παραγωγική μονάδα αποτελεί μια υγιή επιχειρηματική οντότητα με ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα.
Η οργάνωση των χώρων του ναυπηγείου είναι δηλωτική της παραπάνω περιγραφής. Οι κτιριακές εγκαταστάσεις χωρίζονται σε κτίριο διοίκησης –γραφείο επιφάνειας 50τμ και σε χώρο παραγωγής 600 τμ, ενώ ήδη έχει εκδοθεί οικοδομική άδεια για επέκταση των κτιριακών εγκαταστάσεων παραγωγής, επιφάνειας 300 τμ ακόμη. Τα παραπάνω βρίσκονται σε ιδιόκτητο οικόπεδο συνολικής έκτασης 2 .750 τμ εφαπτόμενο του αιγιαλού.
Στο χώρο παραγωγής λειτουργούν όλα τα απαραίτητα ξυλουργικά μηχανήματα και εργαλεία, τα οποία στο σύνολό τους χρησιμοποιούν ηλεκτρική ενέργεια. Επίσης χρησιμοποιούνται όλα τα παραδοσιακά ξυλοναυπηγικά εργαλεία όπως ροκάνια, πλάνες, σκεπάρνια, νύχια, στέλες και κουμπάσα, τα οποία συντελούν στη διατήρση του έντονα παραδοσιακού χαρακτήρα της παραγωγικής διαδικασίας. Στο Ναυπηγείο απασχολούνται συνολικά 6 άτομα. Ο ιδιοκτήτης, ο μαστρο-Γιάννης, ο γιος του Κώστας, ο οποίος αποτελεί και τη διάδοχη κατάσταση του ναυπηγείου και σήμερα έχει αναλάβει τη διεύθυνση και συντονισμό των λειτουργιών της επιχείρησης, καθώς και δύο ακόμη μάστορες και δύο βοηθοί.

Η εξάμετρη "παπαδιά", από ιρόκο, έχει "γάστρα" ειδικά "φτιαγμένη" γιά πανάδικη μέ τή μοναδική τέχνη τού μαστρο-Γιάννη Λέκκα.

Παραδοσιακή ναυπηγική τέχνη

Ο Γιάννης Λέκκας

Το μεγαλύτερο μέρος των καϊκιών που κατασκευάζονται στο ναυπηγείο είναι μονόχναρα κατασκευάζονται δηλαδή με τη μέθοδο του χναριού. Έχοντας δηλαδή ένα μόνο χνάρι ο ναυπηγός κατασκευάζει όλες τις υπόλοιπες πόστες. Η μέθοδος αυτή είναι και αποτελεσματική και εύκολα εφαρμόσιμη με την προϋπόθεση ύπαρξης της απαραίτητης εμπειρίας.
Μια άλλη μέθοδος η οποία εφαρμόζεται για την κατασκευή των μεγάλων σκαριών είναι αυτή της ναυπηγικής σάλας, όπου ο ναυπηγός πριν κόψει τα στραβόξυλα τα σχεδιάζει σε κλίμακα 1:1.
Και οι δύο αυτές μέθοδοι χρησιμοποιούνται για να βρεθούν οι καμπύλες εκείνες των στραβόξυλων οι οποίες θα δώσουν το επιθυμητό σχήμα στο ναυπηγούμενο σκάφος.
Η κατασκευή ενός καϊκιού περιλαμβάνει τα εξής δύο βασικά στάδια:

• Τη διαμόρφωση του σκελετού (καρένα, ποδοστήματα, καμάρια και στραβόξυλα)
• Το πέτσωμα του σκελετού, το κουβέρτωμα (κατάστρωμα) και τα σπειράγια (δημιουργία υπερκατασκευών).

Ουσιαστικά το πρώτο από τα δύο στάδια απαιτεί και τη μεγαλύτερη τέχνη από το ναυπηγό αφού αυτό καθορίζει τα βασικά χαρακτηριστικά του σκάφους όχι μόνο ως προς τις διαστάσεις του, αλλά κυρίως ως προς την αξιοπλοΐα του και τη συμπεριφορά του στη θάλασσα σύμφωνα με τις χρήσεις για τις οποίες αυτό προορίζεται.
Η πρώτη ύλη είναι τα διάφορα είδη ξυλείας, βασικά γνωρίσματα των οποίων είναι η σκληρότητα και η αντοχή τους, αλλά και η περιεκτικότητά τους σε ρετσίνι για της προφύλαξή τους από τη διάβρωση της θάλασσας.
Το ξύλο που χρησιμοποιείται κυρίως είναι το πεύκο με βασικό τόπο παραγωγής τη Σάμο η οποία καλύπτει μεγάλο μέρος των αναγκών για ναυπηγική ξυλεία σήμερα. Εκτός του πεύκου χρησιμοποιούνται η μουριά, η δρυς, το iroco, το teak, η καρυδιά αναλόγως των συγκεκριμένων αναγκών διαφόρων μερών του σκάφους, αλλά και του κόστους της κατασκευής.
Δ.Ν.Α.