Πολιτική(-οί) & ψεύδος

Οπως έγραψε αρχαίος στοχαστής: Ο λαός θέλει να ακούει λόγια κολακευτικά, λόγια παρηγορητικά, εξυψωτικά της προέλευσης και της οιονεί μοναδικότητάς του.

Δημήτρης Τσινικόπουλος*

Η πολιτική είναι η τέχνη της ψευδολογίας- Βολταίρος
Λένε οι πολιτικοί ψέματα, κι αν ναι, γιατί; Το ερώτημα φαντάζει αφελές για τους αφελείς και ανυποψίαστους. Στο πρώτο σκέλος της ερώτησης δεν χρειάζεται κανείς να ’ναι φιλόσοφος και ιστορικός της επιστήμης για ν’ απαντήσει καταφατικά. Αρκεί να ανατρέξει στις δέλτους της Ιστορίας…
Οι ειδικοί «αναλυτές» έχουν καταλήξει σε κάποια ενδιαφέροντα συμπεράσματα, που αξίζει τον κόπο να τα λάβουμε υπόψη μας σοβαρά, ιδιαίτερα εδώ στη χώρα μας, τη χώρα των διπλών ή μάλλον των πολλαπλών εναλλασσόμενων ταχυτήτων.
Κατ’ αρχάς οι πολιτικοί λένε ψέματα, συνειδητά, γιατί κι αυτοί είναι άνθρωποι, σαν τους άλλους, κοινούς ανθρώπους, προερχόμενοι από διάφορα κοινωνικά στρώματα, εθισμένοι από τα γεννοφάσκια τους στο ψέμα των μεγαλύτερων και στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα του ψεύδους.
Σύμφωνα με μια έρευνα, το 60% των ανθρώπων λένε ένα ψέμα κατά τη διάρκεια μιας δεκάλεπτης συνομιλίας, παρά το γεγονός ότι το ψέμα επιβαρύνει το μυαλό και μας βάζει να σκεφτόμαστε αφ’ ενός πώς θα είναι πειστικό, αφ’ ετέρου να μην αποκαλυφθεί αργότερα ή πέσουμε σε αντιφάσεις.
Ετσι, οι πολιτικοί ψεύδονται, γιατί πολλοί απ’ αυτούς πάσχουν ηθελημένα από ηθικό αμοραλισμό. Δεν είναι ηθικά καλύτεροι από τον μέσο πολίτη που επιθυμεί γρήγορο πλουτισμό και τον τρυφηλό βίο per fas et nefas.
Δεύτερον: Οι πολιτικοί λένε ψέματα στους ψηφοφόρους τους για λόγους δημαγωγικούς γιατί αυτό θέλουν να ακούσουν οι πολίτες κι αυτά τους σερβίρουν.
Οπως έλεγε ο Τζόναθαν Σουίφτ στο βιβλίο του «Περί της τέχνης της πολιτικής ψευδολογίας»: «Η ψευδολογία είναι η τέχνη να κάνεις τον λαό να πιστεύει ευεργετικά ψεύδη και να το κάνεις για καλό σκοπό!».
Τρίτον: Λένε ψέματα οι πολιτικοί, διότι αυτός είναι ο πιο αποδοτικός τρόπος ανταγωνισμού στην πολιτική κονίστρα, αφού οι πολιτικοί τους αντίπαλοι μετέρχονται και αυτοί το ψεύδος.
Τέταρτον: Οι πολιτικοί ψεύδονται, ενίοτε, πέφτοντας θύματα πλάνης ή αυταπάτης, υπερεκτιμώντας τις δυνάμεις και τις δυνατότητές τους να πραγματοποιήσουν πολλά απ’ αυτά που υπόσχονται.
Πέμπτον: Οι πολιτικοί λένε ψέματα στον λαό, γιατί εν πολλοίς επενδύουν στην έλλειψη μνήμης και κρίσης των ψηφοφόρων.
Εκτον: Οι πολιτικοί ψεύδονται, γιατί έτσι διατηρείται το πελατειακό κράτος που τους στηρίζει. Διότι, για να λέει κάποιος ψέματα και να συνεχίζει να επιβιώνει, πρέπει να υπάρχουν και «ευήκοα ώτα» που να αποδέχονται τα ψέματα αυτά και να ευχαριστιούνται μ’ αυτά.
Οπως έγραψε αρχαίος στοχαστής: Ο λαός θέλει να ακούει λόγια κολακευτικά, λόγια παρηγορητικά, εξυψωτικά της προέλευσης και της οιονεί μοναδικότητάς του. Αλίμονο στον πολιτικό που δεν κολακεύει τον λαό!
Βέβαια, απαραίτητο είναι να διευκρινιστεί ότι το ψέμα έχει διάφορες διαβαθμίσεις και αποχρώσεις, όπως: ανακρίβειες, αποσιώπηση, παράλειψη, ξύλινη ακατανόητη γλώσσα, μεγαλοστομίες ή κοινοτοπίες, που όλες αυτές τις μεθόδους χρησιμοποιούν οι πολιτικοί παγκοσμίως και ιδιαίτερα στη χώρα μας.
Συνεπώς, αν δεν αλλάξει η «ανθρώπινη φύση», όπως έλεγε ο Θουκυδίδης, πολιτικοί, πολιτευόμενοι και πολίτες θα συνεχίσουν να ψεύδονται και να αλληλοδιαψεύδονται πλανώντες εαυτούς και αλλήλους, γιατί έτσι θέλουν, έτσι τους αρέσει, θέλουν να λένε και ν’ ακούνε λόγια απατηλά για να επιβιώνουν οι πανούργοι και να παρηγοριούνται οι αφελείς, γιατί η ελπίδα πάντα πεθαίνει τελευταία και γιατί η ψευδολογία είναι το κατ’ εξοχήν μέσον, το κατ’ εξοχήν εργαλείο της πολιτικής, τουλάχιστον σήμερα στην εποχή μας, την εποχή του ψεύδους, όπως τη χαρακτήρισε ο νομπελίστας Ζοζέ Σαραμάγκου.
*επ. δικηγόρος-συγγραφέας, Θεσσαλονίκη