Προς αναζήτηση της «Νέας Μεταπολίτευσης»

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ
 Ελάχιστο ενδιαφέρον έχει η πατρότητα του όρου «Νέα Μεταπολίτευση», για την οποία ερίζουν κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση. Δεν πρόκειται άλλωστε για κάποιον όρο εξαιρετικά πρωτότυπο και ευρηματικό, ή έστω απολύτως ακριβή, ώστε κάπως να δικαιολογείται η ανταγωνιστική διεκδίκησή του από κυβερνώντες και αξιωματικώς αντιπολιτευόμενους. Αντίθετα, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το ποιο νόημα θα του προσδώσουν ο κομματικός στοχασμός (αν υπάρξει) και η πολιτική πράξη. Με άλλα λόγια, το κρίσιμο είναι το ποια πολιτική παράταξη, ποια ιδεολογική πτέρυγα θα ηγεμονεύσει στην προσπάθεια ανανοηματοδότησης της μεταπολιτευτικής δημοκρατίας. Το προς τα πού θα πορευτεί, και με πόσο σταθερό βηματισμό, στα 42 χρόνια από την πτώση της δικτατορίας.

Παρεμπιπτόντως, όσο μένουμε εγκλωβισμένοι σε ιστορικώς επιπόλαια σχήματα του είδους «Ο Καραμανλής έφερε τη δημοκρατία», «Ο Παπανδρέου έφερε την πραγματική δημοκρατία», «Ο Τσίπρας έφερε την αληθινή δημοκρατία», δεν πορευόμαστε προς οποιαδήποτε κατεύθυνση. Απλώς ακινητούμε, σε ένα σημειωτόν αποκαρδιωτικό όσον αφορά την αυτογνωσία και τον αυτοαναγνωρισμό μας. Οσοδήποτε καθοριστικό ρόλο κι αν διαδραματίζουν τα πρόσωπα και οι προσωπικότητες, δεν αρκούν για να θέσουν σε κίνηση τη μηχανή της Ιστορίας ή να την αναπροσανατολίσουν, ακόμα κι αν το γόητρό τους είναι τεράστιο και ο βολονταρισμός τους υπέρμετρος.

Στην αρχή της πέμπτης δεκαετίας της, η νεοελληνική δημοκρατία έχει να αντιμετωπίσει όλες τις εστίες φθοράς –και διαφθοράς– που ταλανίζουν τις δυτικές δημοκρατίες εν γένει. Εχει να αναμετρηθεί δηλαδή με τη μέχρις ακυρώσεως χαλάρωση των θεσμών της αντιπροσώπευσης, με την επιβολή του οικονομικού στο πολιτικό και του εξωχώριου στο ιθαγενές, με την ισχύ των εξωθεσμικών κέντρων. Και βέβαια με την περιφρόνηση της υποχρέωσης προς λογοδοσία, που έχει ανοίξει χάσμα ανάμεσα στους υπό όρους εξουσιοδοτούμενους πολιτικούς και στον εξουσιοδότη-εκλογέα λαό.

Επιπλέον, όμως, η δημοκρατία στον τόπο μας βρίσκεται αντιμέτωπη με τα βαριά προβλήματα που προκάλεσε η κρίση των τελευταίων χρόνων και τα οποία οδήγησαν στην εγκαθίδρυση καθεστώτος επιτήρησης από την τρόικα ή το κουαρτέτο, που, ανεξάρτητα από το όνομά τους, έχουν τον ίδιο στόχο: την ικανοποίηση των αριθμών, όποια κι αν είναι η ζημιά των ανθρώπων.

Με οφθαλμοφανώς μειωμένη την εθνική κυριαρχία, το ελληνικό Κοινοβούλιο υποβαθμίζεται, πράγμα που σημαίνει ότι μειώνεται ακόμα περισσότερο η αξία της βούλησης των ίδιων των πολιτών, όπως εκδηλώνεται στις εκλογές. Πριν προστεθούν λοιπόν νέες εκλογικές διαδικασίες, δημοψηφισματικού ή άλλου χαρακτήρα, προέχει η αποκατάσταση της τιμής (ποσοτικά, πολιτικά και ηθικά εννοούμενης) της λαϊκής ψήφου: Αυτό που ψηφίζουμε, να έχει πραγματικό αντίκρισμα (δίχως μειώσεις ή ακυρωτικές υπερερμηνείες) και για τους κυβερνώντες και για τους εταίρους-πιστωτές. Δίχως την εκπλήρωση αυτού του προαπαιτουμένου, καμία ουσιώδης «Νέα Μεταπολίτευση» δεν είναι εφικτή.