Η αόρατη αυτοκρατορία των offshore

   Ο Ιστός

tvxs.gr | 11 Ιαν. 2017 

Γιώργος Στάμκος
Μια αθέατη αυτοκρατορία, αχανής και οικονομικά πανίσχυρη, απλώνεται παντού γύρω μας. Επηρεάζει την παγκόσμια οικονομία, την πολιτική, ελέγχει κυβερνήσεις και σε μεγάλο βαθμό την καθημερινότητα μας. Είναι ένας ολόκληρος κόσμος έντεχνα κρυμμένος μέσα στον κόσμο μας και σχεδόν αόρατος από τα μάτια των πολλών. Είναι ο κόσμος των υπεράκτιων ή εξωχώριων (offshore) κέντρων, που βρίσκεται παντού γύρω μας.
Περισσότερο από το μισό παγκόσμιο εμπόριο εκτιμάται πως περνάει, τουλάχιστον στα χαρτιά, μέσα από τους λεγόμενους “φορολογικούς παραδείσους”. Πάνω από το μισό των τραπεζικών στοιχείων ενεργητικού και το 1/3 των άμεσων ξένων επενδύσεων από πολυεθνικές εταιρίες περνούν μέσα από τα offshore κέντρα. Περίπου το 85% των διεθνών τραπεζικών εργασιών και της έκδοσης ομολόγων διεξάγεται σε μια υπεράκτια ζώνη άνευ εθνικότητας, της λεγόμενης Ευρωαγοράς (καμιά σχέση με τη “Ζώνη του Ευρώ”). Το ΔΝΤ εκτιμούσε το 2010 πως η συνολική αξία του ενεργητικού μόνον των μικρών νησιωτικών χρηματοπιστωτικών κέντρων, όπου εδρεύουν οι offshore, ανέρχονται συνολικά σε 18 τρισεκατομμύρια δολάρια, δηλαδή ίσο με το 1/3 του παγκόσμιου ΑΕΠ! Κι αυτό, σύμφωνα με το ΔΝΤ, αποτελούσε μάλλον υποεκτίμηση.
Αυτή η τεράστια δύναμη έχει πολλά κέντρα, αλλά όμως μία πραγματική πρωτεύουσα: το Σίτι του Λονδίνου. Και ήταν αυτή η δύναμη που βοήθησε καθοριστικά ώστε να γύρει τελικά η πλάστιγγα υπέρ του Brexit στο δημοψήφισμα στη Μεγάλη Βρετανία, που θα την οδηγήσει εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα μετατρέψει την 5η οικονομία στον κόσμο σ' έναν μεγάλο “φορολογικό παράδεισο”, με εταιρική φορολογία μόλις στο 15% -ευχάριστο νέο για τους επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στη Βρετανία, αλλά όχι και για τους μικρομεσαίους φορολογούμενους της χώρας που θα επωμιστούν, όπως συμβαίνει πάντα, τη διαφορά, πληρώνοντας περισσότερους φόρους.

Επικράτειες Εχεμύθειας ...
συνέχεια
Τι είναι όμως αυτοί οι περιβόητοι “φορολογικοί παράδεισοι”, που κάνουν τους πλούσιους πλουσιότερους ενώ αφήνουν εμάς τους υπόλοιπους να πληρώσουν το λογαριασμό; Επίσημα χρησιμοποιείται ο όρος “επικράτεια εχεμύθειας” (Secrecy Jurisdiction), ή απλά  ο αγγλικός όρος Offshore. αν και κανονικά θα έπρεπε να αποκαλείται “φορολογικό καταφύγιο”. Είναι ένας τόπος, που προσελκύει κεφάλαια επιτρέποντας σε κάποιους ζάπλουτους να αποφεύγουν, νόμιμα ή παράνομα, τη φορολόγηση, και ταυτόχρονα ο ίδιος ο τόπος πλουτίζει υπονομεύοντας τη φορολόγηση άλλων χωρών.
Ένα υπεράκτιο κέντρο είναι μια ζώνη διαφυγής φόρων από Κάπου Αλλού. Ένας “φορολογικός παράδεισος” μπορεί να προσφέρει μηδενικούς φορολογικούς συντελεστές στους μη μόνιμους κατοίκους τους, για να παρκάρουν τα λεφτά τους εκεί, αλλά να φορολογεί κανονικά τους μόνιμους κατοίκους του. Συνήθως ο τομέας των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών είναι δυσανάλογα μεγάλος σε σύγκριση με το μέγεθος της τοπικής οικονομίας π.χ. Κύπρος. Υπόψιν οι παράνομες οικονομικές δραστηριότητες είναι γνωστές και ως Φοροδιαφυγή, ενώ θεωρητικά η Φοροαποφυγή είναι νόμιμη. Ανάμεσα στη Διαφυγή και στην Αποφυγή υπάρχει μια απέραντη γκρίζα ζώνη με πολλά νομικά παράθυρα για τους επιτήδειους. Ωστόσο η διαφορά ανάμεσα στη Φοροδιαφυγή και στη Φοροαποφυγή έχει το πάχος του τοίχου της φυλακής. Αν σε πιάσουν να φοροδιαφεύγεις μπορούν να σε ταράξουν στα πρόστιμα, στις κατασχέσεις και να σε στείλουν ακόμη και στη φυλακή. Αν διαπιστώσουν ωστόσο ότι φοροαποφεύγεις, με διάφορα νομικά και λογιστικά τερτίπια, θα εγκωμιάσουν το “επιχειρηματικό δαιμόνιο” σου ή, στη χειρότερη περίπτωση, θα σε κατηγορήσουν για ανήθικο ή καταχραστή.
Οι φορολογικοί παράδεισοι άρχισαν να ανθίζουν κατά τη διάρκεια του Α' Π. Πολέμου όταν οι εμπόλεμες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αύξησαν σημαντικά τους φόρους για να καλύψουν το κόστος του πολέμου. Στον κόσμο μας υπάρχουν περίπου 60 Offshore επικράτειες, που χωρίζονται γενικά σε τέσσερις ομάδες. Η πρώτη ομάδα είναι οι ευρωπαϊκοί φορολογικοί παράδεισοι (Ελβετία, Λιχτενστάιν, Μονακό, Λουξεμβούργο, η Ολλανδία, Κύπρος, Ιρλανδία, η Ανδόρα, η Μάλτα κ.α.). Η Ελβετία, η αρχαιότερη επικράτεια εχεμύθειας στην Ευρώπη, και το Λίχτενσταϊν επικεντρώνονται κυρίως στους πλούσιους φοροφυγάδες Γερμανούς, Γάλλους και Ιταλούς, χωρίς ωστόσο να λένε όχι και στους πλούσιους Έλληνες και Άραβες φοροφυγάδες. Η Ελβετία άρχισε να συγκεντρώνει τα χρήματα των ευρωπαϊκών ελίτ κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και μετά, συγκεντρώνοντας χρήματα καταδιωγμένων Εβραίων αλλά και κλοπιμαία των Ναζί, όλα συγκαλυμμένα μ΄ ένα ισχυρό, σχεδόν ιερό τραπεζικό απόρρητο.
Αυτός ο Αλπικός παράδεισος, που είναι μια περίτεχνη ομοσπονδία που έχει να επτά αιώνες να γνωρίσει πόλεμο στο έδαφός της, είναι ο παλιότερος και ο ισχυρότερος φορολογικός παράδεισος στον κόσμο. Ένα αυτόνομο θησαυροφυλάκιο για πλούσιους Ευρωπαίους και Αμερικανούς, που παρέχει ασφάλεια, σταθερότητα και εχεμύθεια, αν και η τελευταία προβλέπεται να τελειώνει ως το 2019. Η Ελβετία, ένα κομμάτι της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας που επιβίωσε μες τους αιώνες, έχει τη δική της “Αυτοκρατορία”, που είναι όμως αόρατη, και ονομάζεται ΟΥΔΕΤΕΡΟΤΗΤΑ. Έχει μάθει πως αν μείνεις ουδέτερος σε όλους τους πολέμους, τότε μπορείς να βγάλεις αναίμακτα και άκοπα πολλά λεφτά. Έτσι οι Ελβετοί πλούτισαν από το αίμα και τη δυστυχία των άλλων Ευρωπαίων, αλλά δεν ένιωθαν και πολλές ενοχές με εξαίρεση τη δημιουργία του Ερυθρού Σταυρού που ήταν δική τους πρωτοβουλία. Πριν από την οικονομική κρίση του 2008 η Ελβετία φιλοξενούσε 3,1 τρισεκατομμύρια δολάρια σε εξωχώριους λογαριασμούς μη κατοίκων της. Το ποσό αυτό ήταν κατά 80% μη δηλωμένο στις φορολογικές αρχές των χωρών που υπάγονταν οι ιδιοκτήτες τους, ενώ στην περίπτωση των Ελλήνων το μη δηλωμένο ποσό έφτανε το 99%!
Η δεύτερη είναι μια βρετανική ζώνη με επίκεντρο το City του Λονδίνου, που επεκτείνεται σχεδόν σε όλο τον πλανήτη μας, στηριζόμενη σε χώρες και εδάφη που άνηκαν στην πρώην Βρετανική Αυτοκρατορία. Η τρίτη ομάδα είναι μια ζώνη επιρροής των ΗΠΑ, που περιλαμβάνει χώρες-προτεκτοράτα όπως ο Παναμάς, Αμερικάνικες Παρθένες Νήσοι, Νήσοι Μάρσαλ, Λιβερία κ.α. Οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν ως γνωστόν το δέλεαρ των φοροαπαλλαγών και του απόρρητου για να προσελκύσουν χρήματα από το εξωτερικό, ακόμη και “βρώμικα χρήματα”, αρκεί τα εγκλήματα να έχουν διαπραχθεί στο εξωτερικό. Η τέταρτη ομάδα είναι ολιγάριθμη και αταξινόμητη, που περιλαμβάνει χώρες όπως η Ουρουγουάη, η Σομαλία, κ.α. που βρίσκονται γενικώς πολύ πίσω ακόμη στις περίτεχνες μεθόδους ξεπλύματος μαύρου χρήματος και διευκόλυνσης των φοροφυγάδων.


Ο Βρετανικός “ιστός της αράχνης”... 
(Γιά νά διαβάσετε ολόκληρο τό άρθρο τού Γιώργου Στάμκου πιέστε ΕΔΩ )


* Ο Γιώργος Στάμκος είναι συγγραφέας (stamkos@post.com) και δημιουργός του Ζενίθ