Aστέρας Βουλιαγμένης: Τέλος εποχής

Ενοικοι μιας από τις καμπάνες απολαμβάνουν τον ήλιο στο γκαζόν, με φόντο τη Λαϊκή Πλαζ, το 1961.

Εντυπωσιακός ο Λαιμός Βουλιαγμένης (και) από ψηλά. Σαν νησί, στον Σαρωνικό.

Σύσκεψη υπό την προεδρία του τότε πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή για την πρόοδο των εργασιών, στα τέλη της δεκαετίας του ’50.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου έμενε συχνά στον Αστέρα. Αρχικά με τη Μαργαρίτα 
και στη συνέχεια με τη Δήμητρα Παπανδρέου.

Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Τζίμι Κάρτερ.

Η Αθηνά Ωνάση με τον σύζυγό της (ακόμη τότε) Αλβάρο ντε Μιράντα Νέτο.

Χορεύτριες των φημισμένων μπαλέτων Μπολσόι, σε μία από τις πολλές επισκέψεις τους στην Ελλάδα για παραστάσεις, τη δεκαετία του '70.

Οσοι επέλεγαν τις καμπάνες απολάμβαναν τις διακοπές τους σε πλήρη ηρεμία.

Η Μπριζίτ Μπαρντό προκάλεσε σεισμό όταν εμφανίστηκε στην πλαζ του με ένα μικροσκοπικό μπικίνι, ψηλοτάκουνα τσόκαρα και ένα τεράστιο καπέλο.
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έμενε σχεδόν πάντα στην ίδια καμπάνα και για βραδινό ζητούσε ένα ουίσκι, ένα βραστό αυγό και μία μερίδα κολοκυθάκια, μαζί με κάτι ψητό, συνήθως σφυρίδα σουβλάκι.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου προτιμούσε ελαφριά πιάτα, που δεν αργούσαν να ετοιμαστούν. Η Μελίνα Μερκούρη λάτρευε τα μήλα με καραμελωμένα αμύγδαλα και παγωτό καϊμάκι. Ο Φρανκ Σινάτρα ήθελε για πρωινό...

συνέχεια
...αιγυπτιακά φιστίκια με γάλα καρύδας· τόσο ντόρο είχε προκαλέσει η άφιξή του στην Αθήνα, που ένα βράδυ φυγαδεύτηκε από την πίσω πόρτα της κουζίνας για να ξεφύγει από τους φωτογράφους. Ο Γιάννης Λάτσης διάλεγε μόνος του τις ντομάτες για τη σαλάτα του. Ο Αιγύπτιος πρόεδρος Ανουάρ Σαντάτ είχε ξετρελαθεί με τη μελιτζανοσαλάτα· φεύγοντας πήρε μαζί του τη συνταγή. Ο Σαουδάραβας βασιλιάς Ιμπν Σαούντ για φιλοδώρημα μοίραζε ολόχρυσα ρολόγια και έκλεινε έναν ολόκληρο όροφο στο «Ναυσικά» για τον ίδιο και το χαρέμι του. Ενας συμπατριώτης του έφερε κάποτε ένα φορτηγό με λουλούδια για να στολίσει τη σουίτα του. Ο Ρούντολφ Νουρέγιεφ χόρευε μέχρι τα ξημερώματα στις «9 Μούσες». Μια νύχτα εμφανίστηκε στο «Club House» ο Τόνι Κέρτις με μια φίλη του, ντυμένοι κάζουαλ. Αλλά στο εστιατόριο δεν επιτρεπόταν η είσοδος χωρίς γραβάτα. Ο διάσημος ηθοποιός αναγκάστηκε να συμμορφωθεί και να φορέσει γραβάτα προκειμένου να απολαύσει το δείπνο του.

Τόσες ιστορίες, τόσα ονόματα. Κι άλλα πολλά. Αμέτρητα! Ο Ρίτσαρντ Νίξον, ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, ο Φρανσουά Μιτεράν, ο Χέλμουτ Σμιτ, ο Νέλσον Μαντέλα, ο Τζίμι Κάρτερ. Αλλά και ο Αριστοτέλης Ωνάσης, η Τζάκι Κένεντι, η Παλόμα Πικάσο, η Σοράγια, ο Τζον Γουέιν, ο Τέλι Σαβάλας, ο Σον Κόνερι, ο Αντονι Κουίν, ο Ροναλντίνιο, η Lady Gaga – και, τελευταία, ο Μπαράκ Ομπάμα. Πού να χωρέσουν όλοι σε ένα... ταπεινό δημοσίευμα; Επιχειρηματίες, πολιτικοί και εφοπλιστές, άνθρωποι της τέχνης και των γραμμάτων, αθλητές, σταρ του Χόλιγουντ και στάρλετ, όλοι πέρασαν από τη Βουλιαγμένη, δηλαδή από τον Αστέρα. Γιατί, για την αθηναϊκή –και όχι μόνο– ελίτ, Βουλιαγμένη ήταν ο Αστέρας: ένα ιδιωτικό «νησί» 300 στρεμμάτων, κοντά στην Αθήνα, πευκόφυτο, με ανθισμένα παρτέρια παντού, υπέροχα νερά, μαγευτική θέα και υπηρεσίες που ικανοποιούσαν και τα πιο απαιτητικά γούστα. Ενας τόπος ιδανικός για κολύμπι, χαλάρωση, διασκέδαση, αλλά και συναντήσεις – ένα σημείο αναφοράς για την ελληνική φιλοξενία, για την Ελλάδα.
Τη συναρπαστική ιστορία του Αστέρα (που «γεννήθηκε» το 1958, αναπτύχθηκε σε ένα ολοκληρωμένο city resort, συνέβαλε τα μέγιστα στη βαριά βιομηχανία του ελληνικού τουρισμού και συγκαταλέγεται στα πιο φημισμένα ξενοδοχειακά συγκροτήματα διεθνώς) αφηγείται ένα εξαιρετικό λεύκωμα – εκδοτικός άθλος, αν σκεφτεί κανείς τη δυσκολία τού να συγκεντρωθεί όλο αυτό το σπάνιο υλικό. Κυκλοφόρησε σε 1.000 συλλεκτικά αντίτυπα (τα οποία δεν πωλούνται) για λογαριασμό της Αστήρ Παλάς Βουλαγμένης ΑΞΕ, με χορηγό την Εθνική Τράπεζα. 
Οι αφηγήσεις των ανθρώπων του

Ο Φρανκ Σινάτρα ευχαριστεί τον διευθυντή  και το προσωπικό του Αστέρα  «για την απολαυστική διαμονή».

«Ξεκινήσαμε για 160 σελίδες, αλλά φτάσαμε τις 266 – για να χωρέσουν όσο το δυνατόν περισσότερες εικόνες και πληροφορίες. Δυόμισι χρόνια εργαζόμασταν για την παραγωγή του», λέει ο Γιάννης Λαγκώνας, εκδότης και ιδιοκτήτης της εταιρείας Plus More 360°. «Σκοπός μας ήταν να κάνουμε μια αναδρομή στην ιστορία του Αστέρα, πριν ξεκινήσει η καινούργια εποχή του. Για να μείνει ως παρακαταθήκη όχι μόνο στους νέους ιδιοκτήτες, αλλά και στις επόμενες γενιές. Ηταν τεράστια η συμβολή της Κατερίνας Φλώρου, που είχε δημιουργήσει ένα πολύτιμο αρχείο, το οποίο και αξιοποιήσαμε. Τα κείμενα έγραψε η Εμμανουέλα Νικολαΐδου, έχοντας ως πρώτη ύλη όχι μόνο αρχειακό υλικό, αλλά και μαρτυρίες όσων εργάστηκαν στον Αστέρα, σε διάφορα πόστα».
Πράγματι, συναρπαστικές είναι οι αφηγήσεις των ανθρώπων του θρυλικού ξενοδοχειακού συγκροτήματος. Κάποιων από όσους βρέθηκαν στο τιμόνι του ως διευθύνοντες σύμβουλοι (Πολυχρόνης Γριβέας, Στέλιος Σεφεράδης, Αλέξης Κοιμήσης, Γιάννης Αγγλος, Παύλος Ζορμπάς) και διευθυντές (Αντώνης Δημητρακάκης, Μπάμπης Καπελλές και Γιώργος Χατζηνικολάου), αλλά και άλλων εργαζομένων, από υπευθύνους παραλίας και τεχνικούς μέχρι σεφ και σερβιτόρους. Ποιο κομμάτι της διαδρομής του Αστέρα θεωρεί ο εκδότης του λευκώματος το πιο ενδιαφέρον; «Τη δεκαετία του ’70. Εκείνη την εποχή, ο Αστέρας ήταν κάτι μοναδικό, ένα πρότυπο – οδηγούσε το άρμα του ελληνικού τουρισμού».
Το πολυτελές λεύκωμα, που στο μαύρο εξώφυλλό του φέρει μόνο το «άλφα», το λογότυπο του Αστέρα, και την αγγλική λέξη legacy –κληρονομιά–, πιάνει το νήμα από τα τέλη του 19ου αιώνα. Η περιοχή της Βουλιαγμένης ανήκε τότε στην Ιερά Μονή Ασωμάτων Πετράκη, η οποία είχε αρχίσει να χτίζει δωμάτια παραθερισμού στη λίμνη – γνωστή ήδη για τα ιαματικά λουτρά της. Το 1930 είχαν φτάσει τα 30. Σταδιακά σε αυτά άρχισαν να προστίθενται καφενεία και εστιατόρια. Προέκυψε και ενδιαφέρον από κάποιους επιχειρηματίες για τη δημιουργία ξενοδοχείων και κέντρων αναψυχής. Ομως ήρθε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και τα έβαλε όλα σε αναμονή...

Εξώφυλλο του Astir Magazine, 1967.

Η «άγνωστη» Βουλιαγμένη
Μετά την απελευθέρωση, το ελληνικό κράτος αποφασίζει να ασχοληθεί συστηματικά με τον τουρισμό. Ο ΕΟΤ, που είχε ιδρυθεί το 1929 αλλά παρέμενε σε χειμερία νάρκη, αρχίζει να αναλαμβάνει ολοένα και περισσότερες πρωτοβουλίες, μετά την ώθηση που δίνει η αεροπορική σύνδεση της πρωτεύουσας με την Ευρώπη: το 1950 το αεροδρόμιο του Ελληνικού υποδέχεται τους πρώτους ταξιδιώτες από το εξωτερικό. Το 1953, η συγχώνευση της Εθνικής Τράπεζας με την Τράπεζα Αθηνών δημιουργεί έναν ισχυρό οικονομικό οργανισμό. Οι επικεφαλής της ΕΤΕ, διαβλέποντας τις προοπτικές των ακτών του Σαρωνικού, αναλαμβάνουν την αξιοποίησή τους. Το 1954 ιδρύεται η τουριστική και ξενοδοχειακή εταιρεία ΑΣΤΗΡ. Το 1958 η αρμόδια επιτροπή της Βουλής κάνει δεκτό το σχετικό νομοθετικό διάταγμα και αναθέτει στους αρχιτέκτονες Εμμανουήλ Βουρέκα, Περικλή Σακελλάριο και Προκόπη Βασιλειάδη να εκπονήσουν σχέδιο για την αξιοποίηση της Βουλιαγμένης, μαζί με τον νεαρό τότε Κωνσταντίνο Δεκαβάλλα. Εκείνοι σχεδιάζουν ένα κτιριακό συγκρότημα πλήρως ενταγμένο στο ευαίσθητο τοπίο και προτείνουν τη μετατροπή της υποβαθμισμένης παραλίας «σε κήπους με ακτή λουομένων».
Τον Αύγουστο του 1960 εγκαινιάζεται επισήμως η «λαϊκή» πλαζ Βουλιαγμένης, παρουσία του τότε πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή, και σύντομα γίνεται η αγαπημένη της αναδυόμενης νέας αστικής τάξης και των διασήμων. Το 1961 λειτουργούν οι πρώτες 76 καμπάνες, ενώ το 1966 δημιουργείται η σχολή θαλάσσιου σκι που διευθύνει ο Γρηγόρης Κασιδόκωστας. Εκεί, το 1969, γνώρισε τη 17χρονη Μαριάννα Λάτση, μετέπειτα σύζυγό του· την είχε φέρει ο πατέρας της για να μάθει σκι. Το 1969 προστίθενται άλλες 18 καμπάνες. Το 1967 εγκαινιάζεται το ξενοδοχείο «Αρίων» με 400 κλίνες, το 1979 το «Ναυσικά» και το 1984 το «Αφροδίτη», το οποίο βρίσκεται στην πίσω πλευρά της χερσονήσου και τα τελευταία χρόνια δεν λειτουργεί. Πνιγμένο στο πράσινο, επί χρόνια ήταν ιδανική επιλογή για όσους ήθελαν να απολαύσουν τη διαμονή τους απολύτως προστατευμένοι από αδιάκριτα βλέμματα...
Αυτό το καλοκαίρι θα είναι διαφορετικό. Σύμφωνα με τους νέους ιδιοκτήτες (την Jermyn Street Real Estate Fund IV LP και την Apollo Investment, που περιλαμβάνουν δύο κρατικά επενδυτικά κεφάλαια του Αμπου Ντάμπι και του Κουβέιτ, Αραβες επενδυτές, καθώς και την τουρκική Dogus Group), ο νέος Αστέρας θα είναι έτοιμος την άνοιξη του 2018. Θα έχουν προηγηθεί εκ βάθρων αλλαγές. Τα έργα (με προϋπολογισμό 230 εκατ. ευρώ) θα περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την αναβάθμιση των δύο υπαρχόντων ξενοδοχείων και των μπανγκαλόους, τη δημιουργία πάρκου αναψυχής στο νότιο άκρο της χερσονήσου, τη μεγέθυνση και την ανάπτυξη της μαρίνας, την κατεδάφιση του ξενοδοχείου «Αφροδίτη» και την ανέγερση έως και 13 πολυτελών κατοικιών.
Μια ολόκληρη εποχή –αυτή που καθιέρωσε τον Αστέρα ως το πιο premium σημείο εκλεκτών φιλοξενουμένων από όλο τον κόσμο– κλείνει. Νέα κεφάλαια της ιστορίας του θα γραφτούν στο μέλλον. Ας ελπίσουμε ότι θα είναι αντάξια του παρελθόντος του...
ΤΑΣΟΥΛΑ ΕΠΤΑΚΟΙΛΗ

Περιοδικό "Κ"

kathimerini.gr