Η ψήφος του βουλευτή κατά συνείδηση
Ας θυμηθούμε όμως επί του ιστορικά πραγματικού.
Το 1980 η Νέα Δημοκρατία και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής προετοιμάζοντας την υποψηφιότητά του για την Προεδρία της Δημοκρατίας προσεταιρίσθηκαν βουλευτές της άκρας Δεξιάς (τότε Εθνική Παράταξη) αλλά και τρεις βουλευτές του δημοκρατικού χώρου, τους Θανάση Κανελλόπουλο και Μιχάλη Παπακωνσταντίνου, εμβληματικές πολιτικές προσωπικότητες της Κεντροαριστεράς, και τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, βουλευτή του κόμματος των Φιλελευθέρων.
Τη δεκαετία του 1980 το ΠΑΣΟΚ και ο Ανδρέας Παπανδρέου επιχειρώντας αμφίπλευρη διεύρυνση προσεταιρίσθηκαν τον Μανώλη Γλέζο, μετά την απόφαση της ΕΔΑ να συνεργαστεί με το ΠΑΣΟΚ, αλλά και τους Γεώργιο Μαύρο και Γιάννη Μπούτο.
Η αντιπροσώπευση
Στην εποχή μας κυρίαρχο πολιτικό σύστημα είναι αυτό της δυτικογενούς «αστικής» αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, του οποίου οι ιστορικές και θεσμικές αφετηρίες τοποθετούνται στην Αμερικανική και κυρίως στη Γαλλική Επανάσταση και το οποίο πρέπει να χαρακτηρίζεται από τον πολιτικό και νομικό φιλελευθερισμό και τον δημοκρατικό συνταγματισμό.
Ο Dahl στο βιβλίο του «Περί Δημοκρατίας» απαντά στο βασικό ερώτημα...
συνέχεια...
...άμεση ή αντιπροσωπευτική δημοκρατία αποδεχόμενος με κριτήρια έκτασης, πληθυσμού, χώρου και χρόνου κατά βάση το αντιπροσωπευτικό μοντέλο, χωρίς όμως να αποκλείει και θεσμούς άμεσης δημοκρατίας.
Ο αντιπροσωπευτικός χαρακτήρας των σύγχρονων δημοκρατιών έχει βασικό θεσμικό χαρακτηριστικό την αρχή της ελεύθερης εντολής, η οποία σε ρητή αντιδιαστολή με την επιτακτική εντολή, ρυθμίζει τις σχέσεις μεταξύ αντιπροσώπου και αντιπροσωπευόμενου. Κατά το ημέτερο ισχύον Σύνταγμα η διαγραφή ενός βουλευτή από το κόμμα του δεν επιφέρει και την απώλεια της βουλευτικής του έδρας.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η διαγραφή δεν πρέπει να ελέγχεται με βάση συνταγματικές αρχές, όπως η τήρηση των κανόνων της εσωκομματικής δημοκρατίας όπως αυτοί περιγράφονται στο Σύνταγμα, σε τυχόν νόμους περί της λειτουργίας των πολιτικών κομμάτων και στα καταστατικά των πολιτικών κομμάτων. Αν η έννομη τάξη δεν προβλέπει δικαστικό έλεγχο, τότε η διαγραφή ελέγχεται οπωσδήποτε σε κομματικό και πολιτικό επίπεδο.
Στη διαδικασία εκλογής των αντιπροσώπων παρεμβάλλονται τρία επιμέρους θεσμικά και πολιτικά ζητήματα: το εκλογικό σύστημα, η παρένθετη λειτουργία των ΜΜΕ και η κυρίαρχη λειτουργία των πολιτικών κομμάτων με αξιοπρόσεκτη την αυξανόμενη προσπάθεια έντασης της πειθαρχίας στις τάξεις τους.
Το πολιτικό κόμμα
Η αρχή του πολυκομματισμού ενσωματώνει την ελεύθερη ίδρυση και λειτουργία πολιτικών κομμάτων στο πλαίσιο της σύγχρονης αντιπροσωπευτικής (βλέπε και κοινοβουλευτικής) δημοκρατίας. Ο πολυκομματισμός εκφράζει ένα ατομικό και ταυτόχρονα ένα συλλογικό πολιτικό δικαίωμα. Δηλαδή το δικαίωμα των πολιτών να ιδρύουν και να συμμετέχουν σε πολιτικά κόμματα αλλά και των κομμάτων να λειτουργούν ελεύθερα προς τα έξω (ίσες ευκαιρίες εκλογικής ανάπτυξης και πολιτικής προοπτικής) και προς τα μέσα (ίσες ευκαιρίες για όλες τις απόψεις).
Τα κόμματα δρουν και στο επίπεδο της κοινωνίας και στο επίπεδο του κράτους, συναιρώντας τη μεταξύ τους διάκριση.
Η αρχή του πολυκομματισμού περιλαμβάνει την ελευθερία των πολιτικών κομμάτων, την ισότητα των πολιτικών κομμάτων και την εσωκομματική δημοκρατία.
Η εσωκομματική δημοκρατία αφορά πλέγμα δικαιωμάτων υπέρ των μελών του πολιτικού κόμματος, με σκοπό την απρόσκοπτη, ελεύθερη και ίση συμμετοχή στη λειτουργία του. Υποχρεώνει στην προστασία των μελών και της εκάστοτε εσωτερικής μειοψηφίας. Καθιστά τη δημοκρατική συμμετοχή όλων των μελών στη λήψη των αποφάσεων και στις εσωτερικές εκλογικές διαδικασίες στοιχειώδη πρόνοια ορθής λειτουργίας του κόμματος. Η συνταγματική απαίτηση για ενδοκομματική δημοκρατία με αυτά τα χαρακτηριστικά αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του σύγχρονου δημοκρατικού κεκτημένου.
Το Σύνταγμα
Το άρθρο 60 παρ. 1 του Συντάγματος διακηρύσσει ότι «οι βουλευτές έχουν απεριόριστο (δηλαδή μη περιοριζόμενο καθ' οιονδήποτε τρόπο) το δικαίωμα της γνώμης και ψήφου κατά συνείδηση».
Πρόκειται για συνταγματική αρχή, η οποία περιγράφει τον θεμελιακό πυρήνα της ελεύθερης εντολής στις σχέσεις αντιπροσώπων και αντιπροσωπευόμενων, δηλαδή υποστηρίζει τη συνολική λειτουργία του αντιπροσωπευτικού συστήματος. Περιγράφει επίσης τον πυρήνα του συνταγματικού προτάγματος για εσωκομματική δημοκρατία, δηλαδή υποστηρίζει τη συνολική λειτουργία και του πολυκομματικού συστήματος.
Ως γενικό συμπέρασμα λοιπόν η μη τήρηση ή η παραβίαση της αρχής έσωθεν ή έξωθεν (π.χ. απειλές, τραμπουκισμοί κ.λπ.) υπονομεύει ευθέως τη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτικού συστήματος.
25.01.2019
* O Kώστας Ζώρας είναι oμότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου
από : efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.