Daemon meridianus

Είναι ένας επικίνδυνος δαίμονας ο daemon meridianus, γιατί είναι σπιτικός, φιλικός και, ακόμη χειρότερα, γεμάτος φως

Συντάκτης: 

Φοίβος Γκικόπουλος*

Ο Στάτιος, Λατίνος συγγραφέας του 1ου αιώνα (45-96 μ.Χ.), στη Θηβαΐδα του, παρουσιάζει έναν πλήρη κατάλογο με τους δαίμονες που μαστίζουν την ανθρωπότητα, έναν πλήρη κατάλογο με τα ωράρια των επιθέσεών τους που, καθώς φαίνεται, είναι ακριβέστατα.
Κοιτάζοντας αυτούς τους «ειδικούς» της ενδοσκόπησης, ο χειρότερος είναι ο daemon meridianus, που δεν έρχεται να μας τρομάξει τη νύχτα με εφιάλτες και φαντάσματα, αλλά εμφανίζεται στο καταμεσήμερο (για την ακρίβεια: την hora sexta, στις δώδεκα) και μας τυραννάει την ψυχή αποστάζοντας βαρεμάρα, αδιαφορία, δυσαρέσκεια. Είναι ένας επικίνδυνος δαίμονας, γιατί είναι σπιτικός, φιλικός και, ακόμη χειρότερα, γεμάτος φως.
Αυτός ο τρομοκράτης, που έρχεται με το λαμπρό φως του μεσημεριού για να μας νουθετήσει στους καλούς τρόπους και τον ρεαλισμό, πρέπει να ξέρει αρκετά πράγματα για μας ή, καλύτερα, πρέπει να έχει δει στη ζωή μας μια κάποια ομοιότητα με τη ζωή των σκύλων ράτσας που καταδιώκουν τους λαγούς στις λονδρέζικες κυνοδρομίες.
Ο δαίμονας ξέρει καλά ότι η ευχαρίστησή μας βρίσκεται στην καταδίωξη, αλλά θέλει να μας κάνει να πιστέψουμε ότι τελικός σκοπός μας είναι η σύλληψη. Ξέρει επίσης κι άλλα τρία πράγματα:
1) Οτι δεν θα μπορέσουμε ποτέ να φτάσουμε τον λαγό, γιατί τον τραβά μια μηχανή πολύ πιο δυνατή και γρήγορη από τα πόδια μας.
2) Οτι ο λαγός δεν είναι αληθινός, αλλά ένα θλιβερό ομοίωμα λαγού.
3) Οτι αν τον πιάσουμε θα σημάνει την καταστροφή, γιατί τότε θα καταλάβουμε πως ήρθε το τέλος μας.
Είναι τρεις άσχημες αλήθειες που ο δαίμονας θέλει να στρέψει εναντίον μας. Γι’ αυτό μας πλησιάζει την ημέρα, με τον ήλιο στο ζενίθ, όταν οι σκιές δεν μπορούν να μας τρομάξουν. Το φως, όμως, μπορεί να μας τυφλώσει.
Ο daemon meridianus δεν επιχειρεί να μας φοβίσει με ανύπαρκτα φαντάσματα. Θέλει να μας προκαλέσει με τον ρεαλισμό της λογικής, για να μας αποδείξει πως δεν είναι τα φαντάσματα μια πραγματικότητα, αλλά η πραγματικότητα ένα φάντασμα.
Δεν έχει δίκιο. Ο δαίμονας δεν ξέρει, ή κάνει πως αγνοεί, ότι υπάρχει μια αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα: η κούρσα. Γι’ αυτό μας πλησιάζει την ώρα του μεσημεριού, όταν είμαστε νωθροί και άπραγοι και μας φαίνεται αδύνατον να τρέξουμε.

*Ομότιμος καθηγητής Φιλοσοφικής Σχολής ΑΠΘ