Μνημόνιο και η ιστορική μας πορεία

Και τώρα λοιπόν τι, μετά την υπογραφή της συμφωνίας;  

24.07.2015

Ι. Ν. Μαρκόπουλος *

Η όλο και μεγαλύτερη τάση της χρήσης και εφαρμογής ψυχρών μαθηματικών μοντέλων στην οικονομική επιστήμη –αυτό που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε μαθηματικοποίησή της– της προσδίδει βέβαια κάποιο κύρος, αδυνατεί ωστόσο να της προσδώσει το κύρος των φυσικών επιστημών αλλά και των επιστημών του Μηχανικού, ενώ συχνά θα μπορούσε επίσης να χαρακτηριστεί κοινωνικά και ηθικά παρακινδυνευμένη.
Ωστόσο, μέσα στο επικίνδυνα διαρθρωμένο τεχνοκρατικό πλαίσιο του νεοφιλελευθερισμού, οι θετικιστικές και νεοθετικιστικές αυτές διολισθήσεις, καταστροφικά, θα έλεγα, προβάλλουν την οικονομία, με τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς, ως ουσιαστική βάση όλων των άλλων εποικοδομημάτων, υποβαθμίζοντάς την τελικά σε έναν άκρατο οικονομισμό.
Είναι αυτό το αντιδημοκρατικό και απάνθρωπο μείγμα οικονομισμού και τεχνοκρατισμού που έζησε ο Ελληνας πρωθυπουργός τα ξημερώματα και το πρωί της 13ης Ιουλίου στις Βρυξέλλες.
Και τώρα λοιπόν τι, μετά την υπογραφή της συμφωνίας; Η οικονομική επιστήμη, που ποτέ δεν μπορεί να εξισωθεί, όσον αφορά τις προβλέψεις της, με τις αποκαλούμενες θετικές επιστήμες, είναι διχασμένη. Σοβαροί διεθνείς μελετητές και νομπελίστες οικονομολόγοι δεν πιστεύουν ότι η χώρα θα μπορέσει, χωρίς ένα σημαντικό ονομαστικό (κλασικό) κούρεμα του χρέους, να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις της προς τους δανειστές και υποστηρίζουν ότι αργά ή γρήγορα θα αναγκαστούμε να επιστρέψουμε σε ένα εθνικό νόμισμα.
Αλλοι σοβαροί επίσης μελετητές υποστηρίζουν ότι η υπογραφή της συμφωνίας από τον πρωθυπουργό ήταν –δεδομένων των συνθηκών και της αδυναμίας μας να αντεπεξέλθουμε αποφασιστικά στο δύσκολο αυτό μπρα ντε φερ– η μόνη σοφή κίνηση που μπορούσε να γίνει, ώστε να αποτραπεί μια άτακτη χρεοκοπία της χώρας, με την έξοδό μας από το ευρώ, και να κερδηθεί χρόνος.
Συγχρόνως επισημαίνονται, θα έλεγα και από τις δύο πλευρές, το ρήγμα που επέφερε η ελληνική μαχητική στάση στον γερμανικό ηγεμονισμό, ο επαναστατικός δημοκρατικός σπόρος που έπεσε στο ευρωπαϊκό ιδεολογικό έδαφος – και που αναμένεται να καρπίσει σύντομα, με τις κατάλληλες συμμαχίες, που πρώτη επίσης φορά φάνηκε να αναδύονται τόσο έντονα και απροκάλυπτα – αλλά και τα ερωτήματα που πρώτη φορά τέθηκαν όσον αφορά τις δυσκολίες μιας ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης μέσα σε ένα τόσο ασφυκτικό και αντιδημοκρατικό πλαίσιο λιτότητας που η νεοφιλελεύθερη πολιτική της Ε.Ε. έχει επιβάλει.
Αλλά ήταν και η πρώτη φορά που...

συνέχεια
...ακούστηκε ένας πολιτικός λόγος τόσο μεγάλου προβληματισμού και σκεπτικισμού, ένας τόσο σοβαρός πολιτικός λόγος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, και ένας τόσο καθαρά ελληνικός λόγος από πολλούς και σημαντικότατους Ευρωπαίους πολιτικούς, που απροκάλυπτα και με ενθουσιασμό στήριξαν τη χώρα μας.
Χωρίς να είμαι οικονομολόγος, αλλά με βάση όσα σχετικά με μεγάλη προσοχή διαβάζω, πιστεύω ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τη χώρα μας να βρίσκεται εντός της ευρωπαϊκής νομισματικής οικογένειας, όταν ο σπόρος θα καρπίσει και θα αρχίσουν να γίνονται οι επαναστατικές πράγματι για την πορεία της Ευρώπης ζυμώσεις.
Πιστεύω, επίσης, καθαρά ορθολογικά – και παραμερίζοντας ασφαλώς τα έντονα αρνητικά συναισθήματά μου για πολλούς εταίρους μας, που μας θέλουν εκτός Ευρώπης, αλλά δεν θα τους βγει, και αυτό επειδή, ιστορικά τεκμηριωμένο, «εμείς είμαστε η Ευρώπη» και βρισκόμαστε εδώ επί τόσες χιλιάδες χρόνια, κυματοθραύστης της βαρβαρότητας, του φασισμού, του ναζισμού και του κάθε ολοκληρωτισμού – ότι αργά ή γρήγορα θα αναγκαστούν οι δανειστές μας να προχωρήσουν, υπό την πίεση των πολιτικών και κοινωνικο-οικονομικών πραγμάτων, σε μια αναδιάρθρωση του χρέους, γεγονός το οποίο επίσης κερδήθηκε πρώτη φορά τόσο έκδηλα και ομόθυμα.
Ο δρόμος της υλοποίησης του τρίτου αυτού Μνημονίου είναι πάρα πολύ δύσκολος. Αν ήμασταν μία βόρεια χώρα, ένας πειθαρχημένος λαός και αν μπορούσαμε να ομονοήσουμε, αυτόματα σχεδόν, πολιτικά και να προγραμματίσουμε τις αναγκαίες κινήσεις μας, τότε θα μπορούσα να προσχωρήσω και στη θέση όσων επιθυμούν την επιστροφή στη δραχμή. Δυστυχώς ή ευτυχώς, όμως, δεν είμαστε οι άλλοι, αλλά εμείς. Αλλωστε δεν είμαστε η μοναδική χώρα στον πλανήτη που χρωστάμε, ούτε υπήρξε, από ό,τι γνωρίζω, χρονική περίοδος της Ιστορίας μας που να μη χρωστούσαμε.
Αυτό που τώρα απαιτείται είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι βρισκόμαστε σε πόλεμο, να βρούμε το απαραίτητο, ελάχιστο έστω, κοινό έδαφος κομματικής και πολιτικής συνεννόησης, να επεξεργαστούμε ένα σοβαρό και μακρόπνοο σχέδιο μεταρρυθμίσεων και ανασυγκρότησης της χώρας, να το εφαρμόσουμε και να συνεχίσουμε την ιστορική μας πορεία.
* καθηγητής Φιλοσοφίας της Τεχνοεπιστήμης, ΠΤΔΕ, ΑΠΘ

από τήν  ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ