Σοκ για τον άνθρωπο

Πώς αντιδρά στη φρίκη το δυτικό σύστημα; Δυστυχώς, με αναστολή των δημοκρατικών ελευθεριών | EUROKINISSI/ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ

Γιώργος Σταματόπουλος

Είναι από τις στιγμές που η γλώσσα ντρέπεται για την ανεπάρκειά της. Με ποιες έννοιες να εκφραστεί το αποτρόπαιο, το φρικώδες, το αδιανόητο; Ποιες λέξεις να πουν το ανείπωτο; Εδώ, σε τέτοιες πράξεις, το ανθρώπινο χάνει την ιδιότητά του. Το ίδιο το σώμα υφίσταται ισχυρό σοκ, η γλώσσα, η σκέψη, το συναίσθημα.
Μετά το σοκ, όμως, όλα ερμηνεύονται: και το απάνθρωπο της πράξης των τζιχαντιστών και ο δυτικός πολιτισμός και ο ορθολογισμός του (η οικονομία πριν και πάνω από την οικονομία).
Επικαλούμαστε στις κρίσιμες στιγμές τις αξίες και τις αρχές του δυτικού πολιτισμού, βασισμένες στον διαφωτισμό και τον ουμανισμό, αλλά είμαστε υποκριτές.
Αντιπαρατίθεται η Δύση με τη θεοκρατική Ανατολή, ξεχνώντας το αποικιοκρατικό της παρελθόν, μέσα στα αίματα και τις γενοκτονίες, στα βασανιστήρια, τη βία, τη δουλεία, τη φριχτή μετεγκατάσταση πληθυσμού και άλλα πολλά για τα οποία ευθύνεται αποκλειστικά η Ευρώπη ακόμη και μετά τα χρόνια του Διαφωτισμού.
Είμαστε όλοι Γάλλοι, ναι, ας αποφασίσουμε, όμως, να επαναστοχαστούμε με καθαρή και ανεπηρέαστη (ελεύθερη) συνείδηση για το τι σημαίνουν όλες αυτές οι αρχές και αξίες τις οποίες με τόση ευκολία επικαλούμαστε.
Ποιος τις μόλυνε, τις απαρνήθηκε, τις λοιδόρησε, τις ταπείνωσε και τις εξευτέλισε πρώτος; Ας μην παριστάνουμε τους χαζούς· η φιλοσοφία της οικονομίας, της ασυδοσίας της αγοράς, ο άπληστος φιλελευθερισμός-καπιταλισμός και ο συνεπακόλουθος πόλεμος προς τα αδύναμα κοινωνικά στρώματα. Επίσης: ο νεότευκτος αμερικανισμός, ο οποίος πρεσβεύει ότι οι φτωχοί είναι υπεύθυνοι για τη φτώχεια τους και όχι το σύστημα της εξουσίας.
Και πώς αντιδρά στη φρίκη το δυτικό σύστημα; Δυστυχώς, με αναστολή των δημοκρατικών ελευθεριών, με κλείσιμο των συνόρων, με επιβολή έκτακτων στρατιωτικών (ολοκληρωτικών) όρων.
Υπό τέτοιες συνθήκες εύκολα η κοινωνία (με το δίκιο της) απεμπολεί ή λησμονεί τις δημοκρατικές ελευθερίες και προκρίνει πανικόβλητη την ασφάλεια με οποιοδήποτε τίμημα. Αυτό είναι κατάντια για τη δημοκρατία, για την ανθρώπινη συνύπαρξη, για τη διαφορετικότητα των πολιτισμών.
Τι θα πει ένας πολιτισμός είναι ανώτερος από έναν άλλο; Σημασία έχει ότι αντί αυτοί οι πολιτισμοί να επηρεαστούν θετικά και δημιουργικά ο ένας από τον άλλον, αλληλοσπαράσσονται με αγριότητες και εξω-ανθρώπινες πράξεις.
Μη βιαστούμε να ρίξουμε το φταίξιμο, που υπάρχει βέβαια, αποκλειστικά στα απολίτιστα, θεοκρατικά καθεστώτα, μην ανάγουμε τις θηριωδίες στη σύγκρουση πολιτισμών.
Δεν έχει σχέση με ανθρωπιστικές σπουδές η στάση της Ευρώπης απέναντι στο τεράστιο προσφυγικό ρεύμα λόγω εμφύλιων σπαραγμών κρατών της Ανατολής, τα οποία βομβαρδίζονται ανθρωπιστικά από τις πολιτισμένες χώρες της Δύσης.
Και ας μας είχε προειδοποιήσει ήδη από τον 4ο π.Χ. αι. ο μεγάλος κωμωδιογράφος Μένανδρος: Ξένους ξένιζε και ου γαρ ξένος γ’ έση. Στον ίδιο αποδίδεται και το περίφημο τίποτε το ανθρώπινο δεν μου είναι ξένο (η πατρότητά του, όμως, έχει αποδοθεί στον Λατίνο Τερέντιο).
Να, που στο τελευταίο αποδεικνύεται ότι έχει ξανά δίκιο, αφού άνθρωποι μπορούν να δολοφονούν εν ψυχρώ συνανθρώπους. Και ας γνωρίζουμε για μαζικούς ανασκολοπισμούς, ας έχουν υπάρξει τα στρατόπεδα συγκέντρωσης· η φρίκη πάντα θα συγκλονίζει. Μένει σε όλους τους πολιτισμένους να αναλάβουμε τις ευθύνες μας· να πάψει η υποκρισία.

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ
efsyn.gr