Η αθέατη πλευρά της ανακύκλωσης

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ

Ιδιαίτερα στις μικρές επιχειρήσεις ανακύκλωσης οι μισθοί είναι εξαιρετικά πενιχροί.

Τάσος Σαραντής

Η βιομηχανία της ανακύκλωσης θεωρείται μια θετική δραστηριότητα για το περιβάλλον, αλλά, σε ό,τι αφορά τις συνθήκες εργασίας, η κατάσταση αποδεικνύεται τραγική, καθώς καταγράφονται θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα και τραυματισμοί την ίδια στιγμή που οι μισθοί είναι πενιχροί.
Η ανακύκλωση στις ΗΠΑ άρχισε να απογειώνεται στα τέλη της δεκαετίας του 1980, έπειτα από ένα περιστατικό που έμεινε στην Ιστορία: μια φορτηγίδα, η «Mobro 4000», απέπλευσε από τη Νέα Υόρκη με 3.000 τόνους σκουπιδιών.
Η φορτηγίδα πέρασε μήνες προσπαθώντας να βρει έναν χώρο υγειονομικής ταφής που θα παραλάμβανε τα απόβλητα που μετέφερε, γεγονός που συγκέντρωσε την προσοχή των αμερικανικών μέσων ενημέρωσης.
Εξι αμερικανικές Πολιτείες και τρεις χώρες δεν δέχτηκαν να παραλάβουν το φορτίο της «Mobro», υποψιαζόμενες ότι μετέφερε επικίνδυνα υλικά, πριν τελικά επιστρέψει στη Νέα Υόρκη όπου τα σκουπίδια αποτεφρώθηκαν.
Στα χρόνια που ακολούθησαν,

 συνέχεια
  καθώς το περιβαλλοντικό κίνημα διογκώθηκε, οι Πολιτείες και οι δήμοι πέρασαν νόμους για την ανακύκλωση, προκειμένου να υπάρξει εξοικονόμηση στους χώρους υγειονομικής ταφής και προωθώντας την επιστροφή φιαλών και δοχείων.
Επίσης, εισήχθησαν προγράμματα για την προώθηση της συλλογής των αποβλήτων από τις αυλές των κατοικιών και για την ανακύκλωση των ηλεκτρονικών αποβλήτων.
Από το 1980, το ποσοστό των δημοτικών στερεών αποβλήτων που ανακυκλώνονται στις ΗΠΑ αυξανόταν σταθερά, μέχρι να σταθεροποιηθεί, πριν από μερικά χρόνια, σε περίπου 34%.
Η τελευταία ολοκληρωμένη ανάλυση για την αμερικανική βιομηχανία ανακύκλωσης που πραγματοποιήθηκε εκτιμούσε ότι η ανακύκλωση απασχολούσε περισσότερα από 1 εκατομμύριο ανθρώπους σε ολόκληρη τη χώρα.
Μόνο η ανακύκλωση μετάλλων είχε κατ’ εκτίμηση έσοδα 80 δισ. δολ. το 2015.
Η ανακύκλωση καλύπτει ένα ευρύ φάσμα επιχειρήσεων, που περιλαμβάνει μικρά τοπικά κέντρα συλλογής έως εκτεταμένα διαλυτήρια αυτοκινήτων και χαώδεις εγκαταστάσεις διαλογής, όπου το χαρτί, το πλαστικό και το μέταλλο συλλέγονται και διαχωρίζονται για να αποσταλούν σε χώρες όπως η Κίνα και η Τουρκία.
Η βιομηχανία ανακύκλωσης περιλαμβάνει επίσης υπηρεσίες συλλογής, μονάδες κομποστοποίησης και ηλεκτρονικών αποβλήτων.
Σε αυτή τη βιομηχανία οι θέσεις εργασίας συγκαταλέγονται μεταξύ των πιο επικίνδυνων στην Αμερική, αναφέρει η ειδησεογραφική, μη κερδοσκοπική οργάνωση FairWarning.
Οι πενιχρές αμοιβές και η εργοδοτική ασυδοσία είναι ευρέως διαδεδομένες, ενώ το εργατικό δυναμικό στελεχώνεται από μετανάστες ή προσωρινούς εργαζόμενους, οι οποίοι δεν γνωρίζουν τα δικαιώματά τους ή είναι ανεπαρκώς εκπαιδευμένοι.
Και, εξαιτίας αυτής της δεινής τους κατάστασης, οι εργαζόμενοι στην ανακύκλωση συχνά διστάζουν να διαμαρτυρηθούν όταν βλέπουν τους κινδύνους στην εργασία τους ή πέφτουν θάματα της παράνομης εργοδοτικής εκμετάλλευσης.

Βαριά μηχανήματα

Ετσι, παρά την ενάρετη εικόνα της ως «πράσινη βιομηχανία», η ανακύκλωση είναι μια βρόμικη εργασία, υψηλής έντασης, που χρησιμοποιεί βαριά μηχανήματα, συμπεριλαμβανομένων φορτηγών, ανυψωτικών μηχανημάτων, μεταφορικών ταινιών, φορτωτών, γερανών, τεμαχιστών και μύλων, τα οποία συνιστούν σοβαρή απειλή για τη ζωή και τη σωματική ακεραιότητα, ειδικά αν δεν συντηρούνται σωστά ή στερούνται βασικών χαρακτηριστικών ασφαλείας, καταστάσεις που θεωρούνται συνήθεις στις επιχειρήσεις ανακύκλωσης.
Σε αντίθεση με την παραγωγή, η ανακύκλωση δεν μπορεί να συστηματοποιηθεί εντελώς, διότι εξαρτάται από μια συνεχώς μεταβαλλόμενη ροή των ανακυκλώσιμων υλικών που παραλαμβάνονται σε κάθε είδους σχήματα και μεγέθη.
Αυτό συχνά απαιτεί από τους εργαζόμενους στην ανακύκλωση να χειρίζονται προσωπικά το μεγαλύτερο μέρος των απορριμμάτων που διέρχεται από μια εγκατάσταση, ενδεχομένως εκθέτοντας τους εαυτούς τους σε καρκινογόνες ουσίες, εκρηκτικές ή τοξικές και, σε πολλές περιπτώσεις, σε αιχμηρά αντικείμενα.
Η έκθεση αυτή είναι ιδιαίτερα προβληματική στα ηλεκτρονικά απορρίμματα και στις εγκαταστάσεις ανακύκλωσης μπαταριών, όπου, σύμφωνα με το αμερικανικό Εθνικό Ινστιτούτο Επαγγελματικής Ασφάλειας και Υγείας, οι εργαζόμενοι παρουσιάζουν αυξημένα επίπεδα μολύβδου στο αίμα ή στο δέρμα τους.
Ενώ μεγάλες εταιρείες, όπως η αμερικανική Waste Management, εμπλέκονται στη βιομηχανία της ανακύκλωσης, πολλές από αυτές είναι μικρές, κάτι που μπορεί να σημαίνει ότι δεν έχουν τη γνώση και τους πόρους για τη θέσπιση αποτελεσματικών διαδικασιών ασφαλείας.
Σε έναν από τους μεγαλύτερους τομείς στην ανακύκλωση, τα διαλυτήρια αυτοκινήτων, καταγράφονται εδώ και καιρό υψηλά ποσοστά θανάτων και τραυματισμών.
Το 2014, για παράδειγμα, το ποσοστό θνησιμότητας σε αυτόν τον τομέα ήταν 20,8 θάνατοι ανά πλήρη απασχόληση 100.000 εργαζομένων, πάνω από εννέα φορές υψηλότερη από αυτήν που καταγράφεται στον τομέα των κατασκευών.
Την ίδια χρονιά, οι συλλέκτες στα απορρίμματα και στην ανακύκλωση είχαν το πέμπτο υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας μεταξύ των δεκάδων επαγγελμάτων που αναλύθηκαν από το Γραφείο Εργασιακής Στατιστικής των ΗΠΑ.
Σύμφωνα με την ίδια υπηρεσία, στα διαλυτήρια αυτοκινήτων και διαλογής μηχανημάτων, τουλάχιστον 313 εργαζόμενοι έχουν σκοτωθεί στους χώρους εργασίας κατά την περίοδο 2003-2014.
Τα κέντρα ανακύκλωσης στην Καλιφόρνια έχουν μπει στο στόχαστρο του υπουργείου Εργασίας των ΗΠΑ για την καταλήστευση που εντοπίζεται στους μισθούς των εργαζομένων με αποτέλεσμα να καθίστανται χαμηλότεροι από αυτούς που παρέχονται στη βιομηχανία ενδυμάτων ή στον γεωργικό κλάδο.
Ιδιαίτερα στις μικρές επιχειρήσεις ανακύκλωσης οι μισθοί είναι εξαιρετικά πενιχροί, από 55 έως 65 δολάρια τη μέρα, ανεξάρτητα από τις ώρες εργασίας.
Μάλιστα, σε μια περίπτωση το υπουργείο Εργασίας δέχτηκε καταγγελίες εναντίον ενός ιδιοκτήτη κέντρων ανακύκλωσης στο Λος Αντζελες που κατηγορήθηκε ότι απειλούσε να κάψει εργαζομένους και ότι θα τους αναφέρει στις αρχές μετανάστευσης προκειμένου να τους υποχρεώσει να εργάζονται 60 ώρες την εβδομάδα με εξευτελιστικούς μισθούς.
Εξάλλου, μια μελέτη για τις συνθήκες στις εγκαταστάσεις διαλογής, που πραγματοποιήθηκε το 2015, διαπίστωσε ότι οι εργαζόμενοι είναι ευάλωτοι σε τραυματισμούς, ιδιαίτερα σε ακρωτηριασμούς δαχτύλων.
Κατά τη διάρκεια των συνεντεύξεων, ορισμένοι εργαζόμενοι περιέγραψαν πώς είχαν δημιουργήσει τα δικά τους προσωπικά εργαλεία (μπαστούνια με λυγισμένα τα άγκιστρα) ώστε να μπορούν να κάνουν με λιγότερο άγχος τη διαλογή από ένα συνεχώς κινούμενο ιμάντα μεταφοράς, ανέφερε η έκθεση.
 efsyn.gr