Ερμούπολη. Τετάρτη -βράδυ- 22 Απριλίου 2015...

...αυτή είναι η εικόνα πού μού έμεινε από τή διήμερη παραμονή 
στήν πρωτεύουσα τών Κυκλάδων 
καί "παρά λίγο"  
-πρωτεύουσα- 
 τού Ελληνικού κράτους...
Δ.Ν.Α.
 

Ιστορία της Ερμούπολης

Αυτό που έγινε στη Σύρο πριν από 1 αιώνα δεν έγινε πουθενά αλλού. Στη Σύρο ξαναγεννήθηκε η Ελλάδα...είπε κάποτε ο Ελευθέριος Βενιζέλος. 
Αυτή η φράση τα λέει όλα.

 Εδώ, στο βραχονήσι των 84 τετραγωνικών χιλιομέτρων άνθισε ένας πολιτισμός, όμοιος μ’ αυτών των μεγάλων ελεύθερων Ευρωπαϊκών πόλεων. Ο περιηγητής Θεόφιλος Γκοτιέ που επισκέφτηκε την Σύρο στις αρχές του περασμένου αιώνα θα γράψει: «Ουγγρική ορχήστρα έπαιζε αποσπάσματα από Ιταλικά μελοδράματα. Η εντύπωση ήταν έξοχη. Η Σύρος είναι περίπου ο ομφαλός της Ελλάδας, πρωτεύουσα της κομψότητας και της αρχοντιάς. Ποιος αλήθεια θα φανταζόταν ότι θα συναντούσε τον κόσμο αυτό φυτεμένο σ’ ένα βραχονήσι του Αιγαίου!»

Αυτός ο πολιτισμός δημιουργήθηκε και άνθισε σε 11 μόλις χρόνια από τότε που οι πρώτοι πρόσφυγες έφτασαν στις ακτές του νησιού. Ήταν το 1822 όταν έγινε η σφαγή της Χίου από τους Τούρκους. Ακολούθησαν τα ψαρά, η Κρήτη, η Κάσσος, η Ιωνία.

Το Αιγαίο δονήθηκε από κραυγές ξεριζωμένων ανθρώπων. Αυλακωνόταν από πλοία με πρόσφυγες, που αναζητούσαν μια νέα πατρίδα. Όλη η Ελλάδα ήταν γεμάτη ερείπια και φωτιά.

Και τότε ανακαλύφτηκε το καλλίτερο καταφύγιο. Η Σύρος! Ήταν ιδανικός τόπος. Το νησί δεν το άγγιζε ο πόλεμος. Ήταν ελεύθερο και προστατευμένο από μια μεγάλη Ευρωπαϊκή δύναμη, τη Γαλλία.

Οι πρώτοι πρόσφυγες που αποβιβάζονται είναι οι Χιώτες. Πάμφτωχοι και ρακένδυτοι, αλλά πλούσιοι σε πείρα και γνώσεις. Οι πρόσφυγες φτιάχνουν πρόχειρες καλύβες στο ακατοίκητο αλλά θαυμάσιο φυσικό λιμάνι. Σαν εργατικές μέλισσες αυτί οι νέοι κάτοικοι ρίχνονται με πάθος στη δουλειά. Ενώ όλη η Ελλάδα ζει την περιπέτεια του πολέμου η Σύρος περνά την ειρηνική και δημιουργική επανάσταση που θα την οδηγήσει  στην ακμή.

«Από θεού άρχεσθε»! Μοιάζει να ‘ναι το μήνυμα των νέων κατοίκων. Το 1823...

 συνέχεια
...κτίζουν τον ιερό ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Αφιερώνεται στο Σωτήρα Χριστό που τους έσωσε από τη σφαγή. Έτσι χτίζεται στη νέα πόλη ο πρώτος ναός της Ορθοδοξίας που μέχρι σήμερα είναι η Μητρόπολη των Ορθοδόξων.

Το 1826, όταν η νέα πόλη άρχισε να αναπτύσσεται από το εμπόριο και την ναυτιλία, οι δημογέροντες συγκεντρώνονται στις αυλές του ναού και με προτροπή του Λουκά Ράλλη αποφασίζουν ομόφωνα να αφιερώσουν τη νέα πόλη στο Κερδώο αλλά και το Λόγιο θεό Ερμή. «Ερμούπολιν! Ερμούπολιν!» φώναξαν όλοι οι δημογέροντες, και ο Λόγιος Ερμής έκανε το θαύμα του. Το 1833 ακριβώς 11 χρόνια από τη στιγμή που έφτασαν οι ρακένδυτοι πρόσφυγες στο νησί χτίζουν το πρώτο Δημόσιο Γυμνάσιο  της Ελεύθερης Ελλάδας με γυμνασιάρχη το Νεόφυτο Βάμβα, το μεγάλο διδάσκαλο του γένους. Είναι αληθινό θαύμα η ίδρυση αυτού του σχολείου, γιατί αν κατάφεραν αυτοί οι πάμφτωχοι άνθρωποι να ασχοληθούν με τα γράμματα και τις τέχνες τόσο σύντομα, σημαίνει ότι είχαν ήδη εξασφαλίσει μια άνετη ζωή από σκληρή δουλειά. Όταν λίγα χρόνια αργότερα ο δήμος Ερμούπολης δεξιώθηκε στη Λέσχη τον Άγγλο Ναύαρχο Μεσογείου που είχε επισκεφτεί με το στόλο του τη Σύρο, κάποιος νέος  έπρεπε να προσφωνήσει στον Άγγλο στόλαρχο στην υποδοχή. Ο γυμνασιάρχης Δουκάκης είπε πως έχει μαθητές που μιλούν αγγλικά. Επέλεξε τον καλλίτερο και του ζήτησε να γράψει την προσφώνηση.. Την τελευταία όμως στιγμή προέκυψε ένα εμπόδιο. Ο γυμνασιάρχης ήθελε να δει το κείμενο πράγμα που ο μαθητής αρνήθηκε. Ο γυμνασιάρχης του είπε πως δεν θα μιλήσει αλλά ήταν αργά για να το αναθέσει σ’ άλλον. Ο μαθητής μίλησε τόσο  λαμπρά που ο Άγγλος του είπε: «Είσαι σπουδαίος παιδί μου». Ο μαθητής αυτός ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οποίος αποφοίτησε από το Γυμνάσιο της Σύρου.   

   Το 1830 ιδρύονται οι πρώτες Λέσχες της Σύρου. Την ίδια εποχή εκδίδεται στην Ερμούπολη η πρώτη ξενόγλωσση εφημερίδα που εμφανίστηκε στην Ελλάδα. Είναι η «Μέλισσα» που συντάσσεται σε Ελληνικά και Γαλλικά. Την ίδια εποχή ιδρύεται το πρώτο εργοστάσιο βυρσοδεψίας, όπου όπως λέγεται έκανε τζίρο 1,0000,000δρχ όταν ο προϋπολογισμός της υπόλοιπης Ελλάδας ήταν μόλις 900,000δρχ

Αργότερα ακολουθούν τόσα άλλα εργοστάσια και βιοτεχνίες ώστε η πόλη δίκαια γίνεται η πρώτη βιομηχανική πόλη της Χώρας. Παράλληλα γίνεται και το πρώτο λιμάνι. Τεράστιες αποθήκες και τελωνείο χτίζονται με τα σχέδια του αρχιτέκτονα Erlacher και συνεχίζονται από το Βαυαρό Weiler. Η θεμελίωση του έργου έγινε επίσημα από τον ίδιο τον Όθωνα. Το πρώτο νοσοκομείο της Ελλάδας χτίστηκε εδώ το 1834 και ήταν για όλους δωρεάν.

Τα περισσότερα από τα ξένα πλοία πιάνουν μόνο Σύρο απ‘ όπου γίνεται και το διαμετακομιστικό εμπόριο με την υπόλοιπη Ελλάδα, Ρωσία και Ανατολή. Τη ναυτιλιακή ανάπτυξη τη χρωστάει η Ερμούπολη κατά κύριο λόγο στη δράση της εταιρίας «Ελληνική Ατμοπλοΐα» που ιδρύεται το 1856, αλλά και στα ναυπηγεία της, τους περίφημους Ταρσανάδες, που τροφοδοτούσαν όλη την Ελλάδα με πλοία. Υπολογίζεται ότι αυτή την εποχή ναυπηγήθηκαν  στους Συριανούς ταρσανάδες πάνω από 2000 πλοία. Αργότερα εδώ θα δημιουργηθεί και το πρώτο σιδερένιο Ελληνικό Ατμόπλοιο.

Έτσι στα μέσα του περασμένου αιώνα η Ερμούπολη είναι το μεγαλύτερο ναυτιλιακό, βιομηχανικό και εμπορικό κέντρο της Χώρας. Η γέφυρα που συνδέει την Ανατολή με τη Δύση. Όλα αυτά την σπρώχνουν προς τα εμπρός. 
Το όνομά της ξεφεύγει από τα στενά όρια του Αιγαίου και ακούγεται στις μεγάλες πρωτεύουσες της Ευρώπης. Η ακτινοβολία του πλούτου και του πνεύματος δημιουργεί το πρώτο τουριστικό ρεύμα προς την Ελλάδα.

Το 1864 έγιναν με μεγάλη επισημότητα τα εγκαίνια του θεάτρου ΑΠΟΛΛΩΝ, το οποίο είναι μικρογραφία της Σκάλας του Μιλάνου.

Το 1848 υψώνεται στη Σύρο στη συνοικία Βαπόρια ένα από τα λαμπρότερα δείγματα της Ελληνικής αρχιτεκτονικής. Είναι ο περίλαμπρος ναός του Αγίου Νικολάου   του οποίου η οικοδομή και η διακόσμηση κόστισε τότε 40,000 χρυσές λίρες.

Το 1876 άρχισε να κτίζεται το δημαρχιακό μέγαρο. Δημιουργεί μια μνημειακή εντύπωση. Μοιάζει θα έλεγε κανείς με ανάκτορο. Πράγματι από το ημερολόγιο του μεγάλου αρχαιολόγου Ερρίκου Σλήμαν μαθαίνουμε ότι το Δημαρχείο χτίστηκε από το γερμανό αρχιτέκτονα Ερνέστο Τσιλλέρ πάνω στα Ομηρικά ανακτορικά πρότυπα. Αντιγράφει τα ανάκτορα του βασιλιά Πριάμου της Τροίας.  Το Δημαρχείο ολοκληρώθηκε το 1898!

Περπατώντας μέσα στην πόλη, στους γρανιτένιους ή πλακόστρωτους δρόμους, μπορεί ο επισκέπτης να διακρίνει στις ολομάρμαρες προσόψεις των δημοσίων κτιρίων αλλά και των σπιτιών της εποχής την προσεγμένη λαξευτή τοιχοδομία, τη στέραιη κατασκευή και τον αρχιτεκτονικό διάκοσμο δουλεμένο με συνέπεια στα κλασσικά Ελληνικά γλυπτά και με περισσή δεξιοτεχνία.

Οι Ευρωπαίοι αρχιτέκτονες, γλύπτες και ζωγράφοι σεβάστηκαν της αρχές της αρχαίας Ελληνικής τέχνης του 5^ου αιώνα και ακολούθησαν τα διδάγματά της. Ήταν όμως αδύνατον να μην κουβαλήσουν μαζί τους και το ρομαντισμό της Δύσης.

Έτσι κατάφεραν να παντρέψουν δυο ρυθμούς με αποτέλεσμα η Ερμούπολη να χαρακτηρίζεται από τον «Ρομαντικό Κλασικισμό»        

Ο 2^ος παγκόσμιος πόλεμος κατέστρεψε την Ερμούπολη κυρίως αφού πέθαναν 8000-9000 άνθρωποι από πείνα και λοιμούς αλλά κυρίως από τις κακουχίες των Ιταλών!

 Μετά το 2^ο παγκόσμιο πόλεμο τα σταυροδρόμια άλλαξαν και σήμερα η Σύρος έχει ένα εργοστάσιο το Νεώριο το οποίο χτίστηκε το 1861, λειτουργεί μέχρι της μέρες μας με μικροδιακοπές και συναγωνίζεται όλα τα ναυπηγεία της Μεσογείου.

  από teipir.gr (Α.Ε.Ι. ΠΕΙΡΑΙΑ)