«Εδώ Αθήνα, Εδώ Αθήναι»

«Εδώ θεαθήναι»

 

Μετεωρος

Ακριβώς πριν από 77 χρόνια σαν σήμερα μια αλλόκοτη φωνή αργυρή, διαυγής, βελουδένια εισβάλλει στα σπίτια των Ελλήνων, ανατρέποντας εκ βάθρων ό,τι γνώριζαν έως τότε για την επικοινωνία. «Εδώ Αθήναι» επαναλαμβάνει ο εκφωνητής του πρώτου ραδιοφωνικού σταθμού στη χώρα, από τις εγκαταστάσεις του Ζαππείου, ξελογιάζοντας τα κατάπληκτα αυτιά των λιγοστών ακροατών της Υπηρεσίας Ραδιοφωνικών Εκπομπών, που αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο τα επόμενα χρόνια.

Καταλαμβάνοντας την εξουσία, ο Ιωάννης Μεταξάς προκηρύσσει διεθνή διαγωνισμό για την προμήθεια ισχυρού πομπού, ο οποίος κατακυρώνεται στη γερμανική Telefunken. Ο δικτάτορας γνωρίζει καλύτερα απ' τον καθένα τη δύναμη που ασκεί το μέσον σαν όργανο πολιτικής επιβολής και ελέγχου των μαζών. Καμαρώνουν ως πρώτοι διδάξαντες άλλωστε οι ιδεολογικοί αδελφοί Χίτλερ και Φράνκο. Γεννιέται έτσι το 1938 η κρατική ραδιοφωνία.
Ράδιο-Τσιγγιρίδη, από το επώνυμο του δημιουργού του, ονομάζεται ο πρώτος ιδιωτικός σταθμός που λειτουργεί δέκα χρόνια νωρίτερα στη Θεσσαλονίκη. Εκτός από το πλούσιο μουσικό του ρεπερτόριο, συνεργάζεται με την εφημερίδα «Μακεδονία» για τη μετάδοση των ειδήσεων. Αν πιστέψουμε τις σελίδες της, έχει εμβέλεια ίσαμε το Βελιγράδι, το Γαλάτσι της Ρουμανίας, την Πόλη, την Κρήτη, την Αλεξάνδρεια, ακόμα και το Παρίσι.
Ο Τάκης, γείτονας και καλός φίλος, διέπρεψε ως πειρατής στα μαθητικά μας χρόνια. Εξέπεμπε από το σπίτι του, στο Γαλάτσι Αττικής -μια και αναφέρθηκα στο τοπωνύμιο- και ακουγόταν με το ζόρι στη γύρω περιοχή. Κυψέλη, Πατήσια, κι όποτε ευνοούσαν οι συνθήκες μέχρι τη Ριζούπολη και τη Φιλαδέλφεια. Η κραυγαλέα βραδυγλωσσία του δεν τον εμπόδιζε να ερωτοτροπεί ώρες με το μικρόφωνο υπό τους ρυθμούς σκληρής ροκ.
Αφθονες οι αφιερώσεις. Κομπορρημονούσε ένα απόγευμα για το βεληνεκές του πομπού του, καθώς ακροάτρια του τηλεφώνησε απ' το Περιστέρι. Ενεργοποιήσαμε τότε όλες μας τις γνωστές. Η μια τον έπαιρνε τάχα από το Μεγάλο Πεύκο, η άλλη απ' την Κόρινθο, η τρίτη απ' το Αργος κ.ο.κ. Εκφραζε την απερίγραπτη χαρά του στον αέρα. Κατάλαβε την καζούρα στη συνδιάλεξη με την Ασπασία της απέναντί του γωνίας, όχι επειδή του μιλούσε από τη μακρινή Σπάρτη, αλλά απ' τη χαρακτηριστική κρητική προφορά της.
Συνιστούν κι αυτά ένα ρομαντικό κομμάτι της ιστορίας των ερτζιανών. Η «ελεύθερη ραδιοφωνία» στα μέσα του '80 απετέλεσε το ορεκτικό, ώστε λογής συμφέροντα να αποκτήσουν ένα ιδανικό όχημα προπαγάνδας για τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης. Το κυρίως πιάτο ήταν η ιδιωτική τηλεόραση. Καταπονημένο από την ισχύ της, το ραδιόφωνο βολοδέρνει στην παρακμή των καιρών και, μολονότι δεν παρέχει εικόνα, δολιχοδρομεί στο θεαθήναι.
Ηγετικό ρόλο στις παλιές, αξέχαστες εκπομπές διαδραμάτισαν κορυφαίοι πεζογράφοι, ποιητές, θεατρικοί συγγραφείς και σκηνοθέτες, ηθοποιοί, συνθέτες, μαέστροι, οι οποίοι εκπαίδευσαν το πόπολο. Σήμερα η αισθητική και η καλλιέπεια απουσιάζουν εξόφθαλμα. «Του Απόλλων Καλαμαριάς» εκφωνεί ο αθλητικός συντάκτης, «του διευθύνων σύμβουλου» υπογραμμίζει ο οικονομικός, «το θέμα θεωρείται ληχθέν» διαπιστώνει ο πολιτικός. Ουδείς ενοχλείται. Διασώζονται ευτυχώς φωτεινές εξαιρέσεις.

Δημήτρης Νανούρης
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ