Η νηνεμία εν μέσω της ελληνικής κρίσης θυμίζει την καταιγίδα μετά τη Lehman

ΑΝΑΛΥΣΗ 
JAMIE MCGREEVER / REUTERS
 Η σχετική ηρεμία που επικρατεί στις αγορές εν μέσω της ελληνικής κρίσης αντανακλά τις χαμηλές πιθανότητες που αποδίδουν οι επενδυτές στην έξοδο της χώρας από το ευρώ και όχι τόσο στο ότι θα είναι ελεγχόμενες οι επιπτώσεις από μια τέτοια εξέλιξη. Καθώς η Ελλάδα βρίσκεται όλο και πιο κοντά στον κίνδυνο χρεοκοπίας και ενός σεναρίου εξόδου από την Ευρωζώνη, οι αγορές δείχνουν αρκετά ψύχραιμες ως προς αυτό το ενδεχόμενο.

Αντίθετα από την προηγούμενη κρίση της Ελλάδας, προ τριετίας, σήμερα επικρατεί η αντίληψη ότι είναι σχεδόν μηδαμινή η έκθεση του τραπεζικού κλάδου και του ιδιωτικού τομέα, διότι έχουν δημιουργηθεί τοίχοι ασφαλείας στον χρηματοπιστωτικό κλάδο για τη θωράκιση του ευρώ, ενώ οι αγορές υποτίθεται ότι έχουν ήδη προεξοφλήσει αυτόν τον κίνδυνο. Κανένας δεν γνωρίζει τις πραγματικές επιπτώσεις μιας κίνησης που δεν έχει επαναληφθεί στο παρελθόν. Επιπροσθέτως, οι επενδυτές έχουν την τάση να αντιμετωπίζουν αρκετά ήπια τα γεγονότα που μπορεί να προκαλέσουν τεράστιες επιπτώσεις. Εχει συμβεί ξανά στο παρελθόν. Ενδεικτική ήταν η αντιμετώπιση της χρεοκοπίας της Lehman Brothers από τους επενδυτές, το 2008. Aρχές του 2007, ο δείκτης μεταβλητότητας των αγορών στις ΗΠΑ κυμαινόταν στο ιστορικό χαμηλό των 10 μονάδων. Τον Σεπτέμβριο του 2008 είχε αναρριχηθεί στις 20 μονάδες και εκτοξεύθηκε στις 80 μονάδες μετά την κατάρρευση της τράπεζας.

Στην αρχή, όμως, οι αγορές αντιμετώπισαν τη χρεοκοπία της Lehman Brothers με αρκετή αδιαφορία. «Κανείς δεν πρέπει να έχει τη λανθασμένη αντίληψη πως γνωρίζει εκ των προτέρων τις επιπτώσεις από την κλιμάκωση μιας κρίσης στην Ελλάδα», δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Τζακ Λιου, από το Λονδίνο. «Η εντύπωση ότι ο κίνδυνος είναι ελεγχόμενος, χωρίς πιθανότητα μετάδοσης πέρα από τα σύνορα της Ελλάδας, είναι λανθασμένη», δήλωσε ο κ. Λιου. Μέσα στην εβδομάδα, η Deutsche Bank επισήμανε ότι ο κίνδυνος ενός Grexit είναι μεγαλύτερος σε ένα γενικότερο περιβάλλον απαισιοδοξίας για την παγκόσμια οικονομία. Είναι ένας κίνδυνος που υπερβαίνει αρκετά τα αρνητικά σενάρια για μια οικονομική κρίση στην Κίνα ή στις αναδυόμενες αγορές, μια παρατεταμένη επιβράδυνση στις ΗΠΑ και μια απότομη διόρθωση στις αγορές. Η Ελλάδα μπορεί, εάν δεν καταλήξει σε συμφωνία με τους πιστωτές της, να κηρύξει αδυναμία πληρωμών σε δόση που οφείλει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και είναι προγραμματισμένη να αποπληρωθεί 5 Ιουνίου.

Αν και οι συνέπειες μιας τέτοιας εξέλιξης είναι εντελώς άγνωστες, ορισμένοι υποστηρίζουν πως η όποια σύγκριση με τη Lehman Brothers είναι άστοχη, διότι ένα Grexit δεν θα αποτελέσει απρόβλεπτο γεγονός.

«Ενα Grexit είναι προεξοφλημένο, αλλά όχι επιθυμητό, κάτι που σημαίνει ότι δεν θα έρθει το τέλος του κόσμου. Αντίθετα από τη Lehman Brothers, βλέπω μια υγιή παράνοια παρά άγνοια κινδύνου», δήλωσε ο Νασίμ Νίκολας Ταλέμπ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. Ο κ. Ταλέμπ επινόησε τη θεωρία του «Μαύρου Κύκνου», μια μεταφορά για τα γεγονότα που αιφνιδιάζουν τις αγορές και αφού συμβούν τούς δίνεται λανθασμένη εξήγηση. Μια σύγκριση με το δημοψήφισμα της Σκωτίας που πραγματοποιήθηκε πέρυσι, ίσως, να είναι περισσότερο εύστοχη από τη Lehman Brothers. Μια διάλυση της Βρετανίας με την ανεξαρτητοποίηση της Σκωτίας ήταν ένα σενάριο που είχε απορριφθεί προ μιας διετίας, αλλά προκλήθηκε μεγάλη αναστάτωση στις αγορές λίγες ημέρες πριν από το κρίσιμο δημοψήφισμα της 18ης Σεπτεμβρίου. Τα γραφεία στοιχημάτων, ωστόσο, έδειχναν ότι κάτι τέτοιο δεν αποτελούσε πιθανότητα. Και όσο πλησίαζε το δημοψήφισμα, οι αγορές απέρριψαν ένα τέτοιο καταστροφικό ενδεχόμενο και, όπως προέκυψε, είχαν δίκιο. Η Σκωτία δεν ψήφισε υπέρ της ανεξαρτησίας της.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) επανέλαβε πως είναι ελεγχόμενος ο κίνδυνος μετάδοσης από την Ελλάδα, όμως η πιθανότητα χρεοκοπίας έχει αυξηθεί σημαντικά. «Ενα Grexit θα αντανακλούσε μια συλλογική πολιτική αποτυχία. Πέραν όλων θα οδηγούσε στην κοινωνική και οικονομική καταστροφή των Ελλήνων πολιτών», αναφέρουν σε άρθρο τους οικονομολόγοι και πολιτικοί αναλυτές των Eiffel Group and Glienicker Group, το οποίο αναρτήθηκε μία εβδομάδα πριν στην ιστοσελίδα του ινστιτούτου Bruegel.