Το τρίτο ταξίδι του Λε Κορμπιζιέ στην Ελλάδα

Πενήντα χρόνια από τον θάνατο του κορυφαίου αρχιτέκτονα

 

03.10.2015 |

Χαρά Τζαναβάρα

Με το πρόθεμα ενός «Ελ», η Αθήνα πιάνει το νήμα των εκδηλώσεων που οργανώνονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τον κορυφαίο αρχιτέκτονα Λε Κορμπιζιέ, ο οποίος είχε αναπτύξει μια σχέση μαγείας και μαθητείας με την Ελλάδα.
Αφορμή για τον «Ελληνα» Κορμπιζιέ στάθηκε η συμπλήρωση 50 χρόνων από τον θάνατό του, αλλά στην ουσία πρυτάνευσε η ανάγκη να ακουστούν και πάλι οι πρωτοπόρες ακόμη και σήμερα απόψεις του για την αρχιτεκτονική και κυρίως για την πόλη. Αλλωστε, 18 Ελληνες δούλεψαν στο περίφημο γραφείο του από το 1930 ώς το 1965 και ορισμένοι διακρίθηκαν, εντός και εκτός συνόρων.
Με γενικό τίτλο «Αναφορά στον Ελ/Le Corbusier», η Αρχιτεκτονική Σχολή του Πολυτεχνείου, το Γαλλικό Ινστιτούτο, η πρεσβεία της Ελβετίας, το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής, το ελληνικό τμήμα του Docomomo και το Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου ενώνουν τις δυνάμεις τους για να παρουσιάσουν έναν δημιουργό που εξέφρασε τη νεωτερικότητα του 20ού αιώνα.
Οι εκδηλώσεις ξεκινούν τη Δευτέρα με μια ομαδική έκθεση εικαστικών στην οικία Σπητέρη στην Κυψέλη, που σχεδίασε ο εικονοκλάστης Αριστομένης Προβελέγγιος, ο οποίος μαθήτευσε στο γραφείο του. Θα ακολουθήσουν συνέδρια, ομιλίες, συναυλίες και περιηγήσεις

 
 συνέχεια
❖ Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται το εναλλακτικό «μνημόσυνο» στον χώρο «Ρομάντζο» (20-27 Δεκεμβρίου) που οργανώνουν τα εγγόνια του κορυφαίου δημιουργού, τα οποία, με τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών, αρχιτεκτόνων και καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο, θα επιχειρήσουν να αποδομήσουν την περσόνα και τη μοναδική κληρονομιά του.
❖ Ξεχωρίζει ακόμη η ανοιχτή συζήτηση, που θα γίνει στις 11 Ιανουαρίου 2016, με τη συμμετοχή του Μάριο Μπότα, καθηγητή της Ακαδημίας της Αρχιτεκτονικής της Ελβετίας, και του Αντουάν Πικόν, καθηγητή του Χάρβαρντ και προέδρου του Ιδρύματος Le Corbusier.
Ο Σαρλ-Εντουάρ Ζανρέ, όπως είναι το πραγματικό όνομα του κορυφαίου Ελβετού αρχιτέκτονα, θεωρείται θεμελιωτής του μοντερνισμού στην αρχιτεκτονική και της δημιουργίας με σημείο αναφοράς τη λειτουργικότητα και την εξυπηρέτηση του ανθρώπου.
Το 1920 άρχισε να χρησιμοποιεί το ψευδώνυμο Le Corbusier υλοποιώντας τη βαθιά πεποίθησή του ότι ο καθένας δικαιούται και μπορεί να επανεφεύρει τον εαυτό του.
Σχεδίασε δεκάδες κατοικίες, βίλες που έγιναν φετίχ και ήταν αυτός που οραματίστηκε πρώτος τους ουρανοξύστες, όλα με τις χαρακτηριστικές λιτές γραμμές που σηματοδοτούν τον μοντερνισμό στην αρχιτεκτονική.
Ο ίδιος πάντως ήταν ιδιαίτερα λιτός και του αρκούσε μια καλύβα φτιαγμένη από ξύλο και επιφάνεια λίγο μεγαλύτερη από τρία τετραγωνικά, σφηνωμένη σε έναν βράχο στο Cap Martin της Κυανής Ακτής, όπου ένιωθε ευτυχής απολαμβάνοντας τον ήχο των κυμάτων.
Είχε εκφράσει πολλές φορές την επιθυμία του να αφήσει εκεί την τελευταία του πνοή, όπως και έγινε τον Αύγουστο του 1965 ενώ κολυμπούσε στα ανοιχτά του προσωπικού του παράδεισου.
Ο Le Corbusier επισκέφθηκε την Ελλάδα δύο φορές. Η πρώτη ήταν το 1911, στο πλαίσιο περιπλάνησής του στα Βαλκάνια.
Μαγεύτηκε από τον Παρθενώνα και εξομολογήθηκε ότι ήταν η αιτία για να γίνει «επαναστατημένος αρχιτέκτονας».
Πέρασε επτά εβδομάδες θαυμάζοντας το μνημείο, για το οποίο λίγο πριν από τον θάνατό του είχε πει ότι είναι «φανταστικό κατασκεύασμα» και ότι «έχει γίνει με τόση τέχνη που πρέπει να βγάλεις το καπέλο σου».
Η δεύτερη επίσκεψη πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο του 1933, στο πλαίσιο του 4ου διεθνούς συνεδρίου της Μοντέρνας Αρχιτεκτονικής, του CIAM, που έγινε εν πλω, στο κρουαζιερόπλοιο «Πατρίς», το οποίο ξεκίνησε από τη Μασσαλία και κατέληξε στον Πειραιά, όπου και ψηφίστηκε η περίφημη «Χάρτα των Αθηνών», η διακήρυξη για τις αρχές της πολεοδομικής οργάνωσης.
Προβλέπει την εκπλήρωση των τριών θεμελιακών λειτουργιών της πόλης: κατοικία, εργασία και αναψυχή, μέσα από τη θεσμοθέτηση διακεκριμένων ζωνών για την καθεμιά, αλλά αμφισβητήθηκε σχεδόν από την πρώτη στιγμή.
«Ο Le Corbusier υπήρξε οραματιστής και ο κατεξοχήν αρχιτέκτονας της μοντερνικότητας», σημειώνει ο καθηγητής του Πολυτεχνείου Παναγιώτης Τουρνικιώτης, από τους πρωτεργάτες των εκδηλώσεων και συγγραφέας βιβλίων για τον μεγάλο δημιουργό, που τον αποκαλεί «γκουρού του μοντέρνου πνεύματος».
Επισημαίνει ότι υπήρξε οικουμενικός άνθρωπος, που συνδύασε τη θεωρία με την πράξη, αρχιτέκτονας που δημιούργησε ξεχωριστά έργα σε τρεις ηπείρους, πολεοδόμος και ζωγράφος, αλλά και συγγραφέας βιβλίων που μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες και διδάσκονται ώς σήμερα στις κορυφαίες σχολές.

Info:

Το αναλυτικό πρόγραμμα στην ιστοσελίδα lecorbusier.arch.ntua.gr.
Η έκθεση στην οικία Σπητέρη (Κυκλάδων 6, Κυψέλη) θα λειτουργήσει από τις 6 Οκτωβρίου έως τις 8 Νοεμβρίου.
 ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ