Ο πατέρας παίζει ρόλο-«κλειδί» στην ανάπτυξη των παιδιών του

Νέα μελέτη μαρτυρεί ότι ο πατέρας αποτελεί σημείο αναφοράς για τα τέκνα του σε ό,τι αφορά τη γλώσσα, τη γνωστική ανάπτυξη αλλά και τις κοινωνιικές δεξιότητές τους

Ο πατέρας παίζει τελικά σημαντικότερο ρόλο από ό,τι πιστευόταν τόσο στη γλωσσική και γνωστική όσο και στην κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών του

Τσώλη Θεοδώρα

Ο πατέρας παίζει πολύ μεγαλύτερο ρόλο στην ανάπτυξη του παιδιού του από ό,τι φανταζόμασταν - από τη γλώσσα και τη γνωστική ανάπτυξη κατά τη βρεφική ηλικία ως τις κοινωνικές δεξιότητες στο δημοτικό σχολείο -, σύμφωνα με νέα ευρήματα ειδικών του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν (MSU).

Τα στοιχεία αυτά παρέχουν μερικές από τις πιο πειστικές ενδείξεις ως σήμερα σχετικά με τη σημασία που έχει ο πατέρας στην εξέλιξη των παιδιών του. Τα καινούργια ευρήματα δημοσιεύθηκαν online σε δύο επιστημονικά περιοδικά, τα «Early Childhood Research Quarterly» και «Ιnfant and Child Development».

Βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη πατρική επίδραση

«Υπάρχει επί μακρόν η ιδέα που βασίστηκε σε παλαιότερες έρευνες σχετικά με το ότι οι πατεράδες δεν έχουν άμεση επίδραση στα παιδιά τους, ότι με κάποιον τρόπο δίνουν τον τόνο στο σπίτι αλλά οι μαμάδες είναι εκείνες που επηρεάζουν άμεσα την ανάπτυξη των παιδιών» ανέφερε η Κλερ Βάλοτον, αναπληρώτρια καθηγήτρια και επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας. «Ωστόσο τα νέα στοιχεία μας δείχνουν ότι οι πατεράδες έχουν πράγματι άμεση επίδραση στα παιδιά τους τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα».

Χρησιμοποιώντας δεδομένα από 730 οικογένειες οι οποίες συμμετείχαν σε δημοσκόπηση στο πλαίσιο προγραμμάτων παρέμβασης στην πρώιμη παιδική ηλικία - ονομάζονται Early Head Start programs - που τρέχουν σε 17 περιοχές των ΗΠΑ, οι ερευνητές διερεύνησαν την επίδραση του στρες αλλά και προβλημάτων ψυχικής υγείας των γονέων, όπως η κατάθλιψη, στα παιδιά τους. Σημειώνεται ότι το στρες των γονέων καθώς και τα προβλήματα ψυχικής υγείας επηρεάζουν την αλληλεπίδρασή τους με τα παιδιά τους και τελικώς την παιδική ανάπτυξη.

Μεγαλύτερη επιρροή στη γλωσσική ανάπτυξη των αγοριών

Οπως προέκυψε, το στρες του πατέρα είχε επιβλαβή επίδραση στη γνωστική και γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών όταν εκείνα ήταν δύο μέχρι τριών ετών, ακόμη και όταν ελήφθη υπόψη η επιρροή της μητέρας στα παιδιά. Η πατρική επίδραση μάλιστα φάνηκε να είναι διαφορετικής βαρύτητας ανάλογα με το φύλο του παιδιού: ήταν για παράδειγμα μεγαλύτερη σε ό,τι αφορούσε τη γλωσσική ανάπτυξη των αγοριών σε σύγκριση με των κοριτσιών.

Ενα άλλο εύρημα-«κλειδί» ήταν πως η κατάσταση της ψυχικής υγείας του πατέρα είχε παρόμοια σημαντική επίδραση στα προβλήματα συμπεριφοράς των παιδιών βρεφικής ηλικίας με εκείνη της μητέρας. Επιπλέον η ψυχική υγεία του πατέρα είχε και μακροπρόθεσμη επίδραση, οδηγώντας σε διαφορές στις κοινωνικές δεξιότητες των παιδιών (όπως ο αυτοέλεγχος και η συνεργασία) όταν αυτά έφθαναν στην πέμπτη τάξη του δημοτικού. Είναι αξιοσημείωτο μάλιστα ότι τα καταθλιπτικά συμπτώματα του πατέρα κατά τη βρεφική ηλικία των παιδιών είχαν μεγαλύτερη επίδραση στις κοινωνικές δεξιότητές τους αργότερα στη ζωή τους σε σύγκριση με τα αντίστοιχα συμπτώματα της μητέρας.

Τα καινούργια αποτελέσματα συμβάλλουν στη μικρή ακόμη αλλά ολοένα αυξανόμενη συλλογή μελετών που επιβεβαιώνουν την επίδραση του πατέρα στην κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών του. Αποδεικνύεται συνεχώς ότι ο πατέρας δεν είναι αρκετό να είναι μόνο παρών στο σπίτι και στη ζωή των παιδιών του, πρέπει να δουλεύει καθημερινά τη σχέση του μαζί τους, σύμφωνα με τα ευρήματα που δημοσιεύθηκαν στο «Early Childhood Research Quarterly».

Οι πατεράδες πρέπει να βρεθούν στο επίκεντρο

Οπως επισήμανε η Ταμέσα Χέργουντ, κύρια συγγραφέας της δεύτερης μελέτης στο «Infant and Child Development», πρέπει και οι πατεράδες εκτός από τις μητέρες να περιλαμβάνονται στις έρευνες που αφορούν τους γονείς καθώς και στα προγράμματα και στη νομοθεσία οικογενειακής παρέμβασης.

«Πολλές υπηρεσίες που ασχολούνται με την οικογένεια προσπαθούν να πείσουν τους πατεράδες να εμπλέκονται περισσότερο στην ανατροφή των παιδιών τους, αλλά στο κομμάτι της επίδρασής τους στην κοινωνική ανάπτυξη των τέκνων τους μάλλον δεν έχει δοθεί ιδιαίτερο βάρος» σημείωσε η Χέργουντ, ερευνήτρια στο Τμήμα για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη και τη Μελέτη της Οικογένειας του MSU. «Οταν οι αρμόδιες υπηρεσίες μιλούν με τον πατέρα, το βάρος δεν πρέπει να πέφτει μόνο στην οικονομική στήριξη των παιδιών. Ο πατέρας πρέπει να είναι εκεί για το παιδί του, να σκέφτεται πως το στρες ή η κατάθλιψη που βιώνει μπορεί να επηρεάσει το παιδί του. Αν θέλουμε να κατανοήσουμε τα παιδιά και να τα βοηθήσουμε στην ανάπτυξή τους, χρειάζεται να έχουμε μια συνολική εικόνα της οικογένειας, στην οποία θα συμπεριλαμβάνονται εξίσου η μητέρα και ο πατέρας».