Η μάχη για το χρέος και η παγίδα για τον Τσίπρα

Tvxs Ανάλυση 09:15 | 02 Οκτ. 2016

Νικόλ Λειβαδάρη

To καλό σενάριο είναι εκείνο που θέλει ολοκληρωμένη λύση για το χρέος έως το τέλος του έτους. Το κακό σενάριο είναι η παραπομπή κάθε συζήτησης και συμφωνίας μετά τις γερμανικές εκλογές, δηλαδή μετά από τουλάχιστον έναν χρόνο. Και η παγίδα είναι ο εγκλωβισμός στο μπρα ντε φερ σκοπιμοτήτων Βερολίνου και ΔΝΤ και η βύθιση σε ένα – άδηλης διάρκειας - τέλμα που συμφέρει όλους τους άλλους πλην της Αθήνας.

Σ’ αυτή την παγίδα επενδύει, όλο και πιο εμφανώς πλέον, ο άξονας Σόιμπλε, η ίδια παγίδα μπορεί να βολεύει – υπό προϋποθέσεις – και το ΔΝΤ, και μια ενδεχόμενη επικράτησή της μπορεί να φέρει ενώπιον νέων στρατηγικών και κεντρικών πολιτικών διλημμάτων τον Αλέξη Τσίπρα.

Το χρέος και το «τείχος» του Βερολίνου
Ολόκληρο το εθνικό αφήγημα , αλλά και η πολιτική στρατηγική της κυβέρνησης, για έξοδο από τον μνημονιακό κλοιό έχει βασιστεί στο τρίπτυχο άμεση λύση για το χρέος, μείωση των στόχων για τα πλεονάσματα μετά το 2018, και συμμετοχή στο QE – το πρόγραμμα «φθηνού χρήματος» - της ΕΚΤ. Και στα τρία...
συνέχεια
...ζητούμενα όμως οι οιωνοί είναι από αμφίρροποι έως αρνητικοί.
Η πρώτη νύξη στο EuroWorkingGroup αυτής της εβδομάδας περί συμφωνίας για το χρέος αποκρούσθηκε, σύμφωνα με πληροφορίες, ως άκαιρη, ο Σόιμπλε δήλωσε για μια ακόμη φορά – ταυτόχρονα προς Αθήνα και Ουάσιγκτον - ότι «το πρόβλημα στην Ελλάδα δεν είναι τα επιτόκια και η αποπληρωμή του χρέους», και το ΔΝΤ έσπευσε να απαντήσει – με πρώτο αποδέκτη το Βερολίνο – διαρρέοντας μέσω Bloomberg και ευρωπαϊκών πηγών ότι το Ταμείο «είναι πιθανό να μην συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα πριν από τις γερμανικές εκλογές». Οπερ μεθερμενηευόμενον, εάν ο Σόιμπλε και η Μέρκελ δεν θέλουν να συζητήσουν άμεσα και ριζικά μέτρα ελάφρυνσης του χρέους εν όψει εκλογών, καλό θα ήταν να εξηγήσουν στους ψηφοφόρους τους ότι – σε αντίθεση με τις δεσμεύσεις τους – το ΔΝΤ δεν θα είναι χρηματοδότης και εγγυητής του τρίτου προγράμματος οικονομικής στήριξης της Ελλάδας.
Το κατενάτσιο Σόιμπλε και Μέρκελ
Και επειδή κάτι τέτοιο μάλλον δύσκολα θα συμβεί, Σόιμπλε και Μέρκελ παίζουν απλώς κατενάτσιο και πετούν τη μπάλα των κρίσιμων αποφάσεων στο απώτερο, μετεκλογικό μέλλον.
Την ίδια ώρα, όχι μόνον γερμανοί αλλά και κοινοτικοί παράγοντες «παγώνουν» κάθε συζήτηση για μείωση του στόχου του 3,5% στα πλεονάσματα, οι τελευταίες πληροφορίες φέρουν το υπουργείο Οικονομικών να μεταθέτει για το 2017 – ακριβώς γι αυτόν τον λόγο – την κατάθεση του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος με τους νέους δημοσιονομικούς στόχους για το διάστημα 2018-2020, ενώ εν μέσω του ανοιχτού πολέμου Σόιμπλε και Ντράγκι παραμένει άγνωστο εάν η Ελλάδα θα προλάβει καν να επωφεληθεί από το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ (QE) το οποίο εκπνέει τον Μάρτιο και ουδείς γνωρίζει εάν θα παραταθεί.
Οι «ρεαλιστές» και οι «αισιόδοξοι»
Ενώπιον αυτών των δεδομένων,  οι προσεγγίσεις εντός της ελληνικής κυβέρνησης έχουν αποχρώσες αλλά εμφανείς διαφορές. Στο στρατόπεδο των «ρεαλιστών», μετά τον Γιάννη Δραγασάκη ήρθε να προστεθεί χθες και ο Γιώργος Σταθάκης λέγοντας ότι  οριστική λύση για το χρέος θα υπάρξει μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος το 2018.
«Η απόφαση του Eurogroup του Μαΐου», είπε, « κάνει λόγο για παρέμβαση σε τρία στάδια. Το βραχυχρόνιο βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη ενώ παράλληλα προχωρούν οι συζητήσεις για τις μεσοπρόθεσμες παρεμβάσεις, που θα υλοποιηθούν μέχρι το τέλος του προγράμματος. Τότε θα αποτιμηθούν οι περαιτέρω πρωτοβουλίες, προκειμένου το χρέος να είναι βιώσιμο σε μακροχρόνια βάση».
Κατ’ αυτήν τη «ρεαλιστική» προσέγγιση, ο εθνικός στόχος μεν για λύση στο χρέος παραμένει ο ίδιος, αλλά το αφήγημα και η στρατηγική της κυβέρνησης θα πρέπει να προσαρμοστούν στην προοπτική μιας μακράς και σταδιακής διαδικασίας.
Η γραμμή Τσακαλώτου
Στον αντίποδα, στην πτέρυγα των «αισιόδοξων» και των υπέρμαχων της πιο δυναμικής στάσης κινείται ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος. Η εν λόγω στάση συμπυκνώνεται στην διεκδίκηση ολοκληρωμένης λύσης για το χρέος και εξειδίκευσης των αποφάσεων του Μαίου έως το τέλος του χρόνου και μαζί με το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης.
Και οι υπέρμαχοί της ποντάρουν αφ’ ενός στο «δίκαιον» του ελληνικού αιτήματος και, αφ’ ετέρου, στη στήριξη του αμερικανικού παράγοντα και του ήπιου ευρωπαϊκού άξονα – εκείνου των Βρυξελλών. Σταθερά τις τελευταίες μέρες, άλλωστε, κυβερνητικές πηγές παραπέμπουν στην πρόσφατη δήλωση του επιτρόπου Μοσκοβισί ότι «προσδοκά συμφωνία για το χρέος έως το τέλος του 2016», ενώ ταυτόχρονα δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα στις επαφές που θα έχει ο Ευκλείδης Τσακαλώτος στο ταξίδι του στην Ουάσιγκτον από τις 7 έως τις 9 Οκτωβρίου για την ετήσια σύνοδο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Η Κομισιόν και το Ευρωκοινοβούλιο
Η στήριξη της Κομισιόν αναμένεται να επαναβεβαιωθεί και στην ειδική συζήτηση για την Ελλάδα που θα γίνει την Τρίτη στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου, με παρόντα τον Πιερ Μοσκοβισί, ενώ το στίγμα της ελληνικής πλευράς έδωσε χθες ο επικεφαλής της ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρης Παπαδημούλης.
«Η δογματική εμμονή του κ. Σόιμπλε», δήλωσε, «για περισσότερη μονομερή λιτότητα και για παραπομπή της ελάφρυνσης του χρέους στις καλένδες, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Διεκδικούμε την ολοκλήρωση της συζήτησης σχετικά με την ελάφρυνση του ελληνικού δημόσιου χρέους και την εξειδίκευση όσων αποφάσισε το Eurogroup τον Μάιο του 2016 μέχρι το τέλος του έτους».
Η θέση αυτή θα αποτελέσει, σύμφωνα με τις πληροφορίες, και τη σταθερή γραμμή της κυβέρνησης στους επόμενους τρεις, κρίσιμους μήνες. Χωρίς ωστόσο κανείς να εγγυάται ότι η στήριξη της Κομισιόν θα ανατρέψει το κατενάτσιο Σόιμπλε και το, προσφιλές σύστημα… καταστροφικής αναβλητικότητας της Μέρκελ. Και ότι επίσης, η πίεση της απερχόμενης κυβέρνησης Ομπάμα θα σταθεί αρκετή για να επέλθει ο έντιμος – και δίκαιος για την Ελλάδα – συμβιβασμός μεταξύ ΔΝΤ και Βερολίνου…