Επίτιμη διδάκτορας του ΑΠΘ η Άλκη Ζέη

Πρώτη επίτιμη διδάκτορας του τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Έκπαιδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου αναγορεύθηκε η 89χρονη συγγραφέας. Γενιές και γενιές έχουν μεγαλώσει με τα μυθιστορήματά, που βρίσκονται σταθερά στις πρώτες θέσεις των ευπώλητων, ενώ η ζωή της συναγωνίζεται την πλοκή των ιστοριών της. Την πεζογράφο, κριτικό και μεταφράστρια Άλκη Ζέη, «τη δημιουργό των μεγάλων περιπάτων των παιδιών, κοντά στις ράγες ή στο 'Καπλάνι της βιτρίνας' με αρβυλάκια και γόβες και πολύχρωμες ομπρέλες, παρέα με τον Ψεύτη παππού, τον Θείο Πλάτωνα και την Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα, σχεδόν 70 χρόνια υπηρέτησε τη λογοτεχνία και την παιδική λογοτεχνία με αφοσίωση και παιδική φιλότητα, ανασταίνοντας την παιδική ψυχή μακριά από τα λοξά βλέμματα των μεγάλων, που γαλήνεψε με το έργο της τα μεγάλα λάθη και πάθη της Ελλάδας και εξανθρώπισε τους μύθους της ιστορίας στην κατοχή, στον εμφύλιο και στη μεταπολίτευση» (σύμφωνα με το ψήφισμα του Τμήματος που αναγνώστηκε στη διάρκεια της τελετής) τη συγγραφέα, που υπήρξε «η φωνή κι ο ψίθυρος στο αυτί τεσσάρων γενεών» αναγόρευσε σήμερα το πρωί σε επίτιμη διδάκτορά του, το Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Γεννημένη στην Αθήνα, η 89χρονη σήμερα συγγραφέας σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών και στο Κινηματογραφικό Ινστιτούτο της Μόσχας στο Τμήμα Σεναριογραφίας. Από το 1954 έως το 1964 έζησε ως πολιτική πρόσφυγας στη Σοβιετική Ένωση και κατά την περίοδο της επταετίας στη Γαλλία. Επέστρεψε με το τέλος της δικτατορίας και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα.

«Σταθμός» στη νεώτερη λογοτεχνία για παιδιά και αξιολογημένο έως ένα από τα καλύτερα βιβλία για παιδιά στον κόσμο – το πρώτο της βιβλίο- «Το καπλάνι της βιτρίνας», γραμμένο στην πρώην ΕΣΣΔ όπου η Ζέη έζησε επί δέκα χρόνια ως πολιτική πρόσφυγας μαζί με τον σύζυγό της σκηνοθέτη και θεατρικό συγγραφέα Γιώργο Σεβαστίκογλου, που μεταφράστηκε σε 20 γλώσσες. Ακολούθησε «Ο Μεγάλος Περίπατος του Πέτρου», το 1971 (γραμμένο κι αυτό στη δεύτερη εξορία της στο Παρίσι).

«Όταν έγραψα το πρώτο μου μυθιστόρημα 'Το καπλάνι της βιτρίνας’, δεν ήξερα ότι γράφω βιβλίο για παιδιά. Ήταν το 1962, και ζούσαμε στη Μόσχα, πολιτικοί εξόριστοι.

»Τον Σεπτέμβριο του 1964 μου έδωσαν μια άδεια να πάω με τα παιδιά μου για δύο μήνες στην Ελλάδα. Πήγα την επόμενη μέρα που φτάσαμε στο 'Θεμέλιο’. Στη βιτρίνα, καμαρωτό στεκότανε το «Καπλάνι». Κίτρινο εξώφυλλο κι ένας όρθιος τίγρης. Ο Δεσποτίδης, μου είπε πως είδε κι έπαθε να καταλάβει ότι καπλάνι θα πει τίγρης. Απόρησα, μα είναι δυνατόν να μην το ξέρει; Φαίνεται όμως πως μόνο οι Σαμιώτες το αποκαλούσαν έτσι. Ευτυχώς ο Δεσποτίδης δεν άλλαξε τον τίτλο να τον κάνει «τίγρης» – στα τουρκικά καπλάν είναι ο τίγρης, από κει φαίνεται το πήραν οι Σαμιώτες γιατί αυτό κολύμπησε από τη Τουρκία στη Σάμο κι έτρωγε τα πρόβατα ενός βοσκού που το παραφύλαξε και το σκότωσε. Τώρα το «Καπλάνι» κυκλοφορεί σαν… Καπλάνι εδώ και πενήντα χρόνια αφού τράβηξε πολλές περιπέτειες» έλεγε μεταξύ άλλων στην εισήγησή της με τίτλο «Γιατί γράφω και για παιδιά» η πολυγραφότατη συγγραφέας.

Στην ίδια ομιλία, η τιμώμενη αναφέρθηκε στην πολύπαθη πορεία των βιβλίων της, στα χρόνια της Χούντας, αλλά και τα πρώτα μεταπολιτευτικά χρόνια και τελικά στο ρόλο των δασκάλων στην καθιέρωση του έργου τους. «Πολλούς μπελάδες βρήκαν εξαιτίας μου οι δάσκαλοι. Θυμάμαι στη Λάρισα –άλλος εξαίρετος δάσκαλος– ο Μιχάλης Αργυρίδης πόσα τράβηξε όταν τόλμησε να ονομάσει τη βιβλιοθήκη του σχολείου –που μόνος του μάζεψε βιβλία και την έφτιαξε– Άλκη Ζέη-Ζωρζ Σαρή. Όπως κι ένας άλλος δάσκαλος, ο Θοδωρής Αζούδης, έφτιαξε στο λύκειο στα κάτω Πορόια μια πανέμορφη βιβλιοθήκη που της έδωσε το όνομά μου. Μόλις και οι δύο φύγανε από τα σχολεία, οι βιβλιοθήκες έκλεισαν, γίνανε νομίζω αποθήκες, κι αναρωτιέμαι πού πετάχτηκαν οι πινακίδες με τα ονόματά μας», για να καταλήξει:

«Γιαυτό σήμερα είμαι πολύ συγκινημένη και χαρούμενη για τη μεγάλη τιμή που μου κάνατε. Δάσκαλοι είστε κι εσείς και σας ευχαριστώ με όλη μου την καρδιά»

Και μπορεί για την ίδια να μην ήταν η πρώτη διάκριση (Το 2010, η Ακαδημία Αθηνών την τίμησε για το σύνολο του έργου της ενώ το 2012 αναγορεύτηκε Επίτιμη Διδάκτορας του Πανεπιστημίου Κύπρου) για το τμήμα όμως Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και εκπαίδευσης του ΑΠΘ, η Άλκη Ζέη ήταν η πρώτη προσωπικότητα που επιλέχθηκε – στα 30 χρόνια από την ίδρυση και λειτουργία του – να αναγορευθεί επίτιμη διδάκτορας.

efsyn.gr