Παρθενώνας: «Πράσινο φως» για την αποκατάσταση του δυτικού αετώματος

• Σε μια φορτισμένη συναισθηματικά ατμόσφαιρα παρουσιάστηκαν χθες στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ), οι μελέτες για την αποκατάσταση του δυτικού αετώματος του Παρθενώνα, καθώς ήταν οι πρώτες που ήρθαν στο συμβούλιο, μετά τον θάνατο του Χαράλαμπου Μπούρα, ο οποίος «έφυγε» από τη ζωή σε ηλικία 83 ετών, στις 27 Ιουλίου.
  Εκτός από το εισαγωγικό σημείωμα που είχε γράψει ο ίδιος τον Απρίλιο, για το θέμα των δύο μελετών και το οποίο διαβάστηκε στη συνεδρίαση, τηρήθηκε επίσης ενός λεπτού σιγή για τον σπουδαίο αρχιτέκτονα, που ταυτίστηκε με το έργο της αναστήλωσης των μνημείων της Ακρόπολης (ήταν πρόεδρος της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως, ΕΣΜΑ, από το 1985 ως τον θάνατό του), ενώ η συμβολή του στην αναστήλωση αρχαίων μνημείων εν γένει, υπήρξε καθοριστική.
  Επιπλέον, η γ.γ. του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, Μαρία Βλαζάκη, ενημέρωσε τα μέλη του ΚΑΣ ότι η τελευταία εισήγηση του Χ. Μπούρα, που απεστάλη στο υπουργείο και αφορούσε τη μελέτη αποκατάστασης των τειχών της Ακρόπολης (θα έρθει αργότερα στο ΚΑΣ), είχε ημερομηνία 22 Ιουλίου 2016.
  

  

  Συγκεκριμένα, οι δύο μελέτες που πήραν τα εύσημα και το «πράσινο φως» των μελών και των εισηγητών του ΚΑΣ, αφορούν την αποκατάσταση του ορθοστάτη και του... 
  συνέχεια
   αντιθηματικού τοίχου του τυμπάνου, που αποτελούν μέρος του δυτικού αετώματος του Παρθενώνα. Όπως αναφέρθηκε από τους μελετητές, πρόκειται για σωστικές επεμβάσεις με στόχο να αντιμετωπιστούν άμεσα τα προβλήματα του σημείου (κυρίως ρηγματώσεις από διάφορες αιτίες), ενώ στο μέλλον θα μπορούν να χρησιμεύσουν στην καλύτερη αξιολόγηση για το αν θα ήταν χρήσιμες οι συμπληρώσεις στους δύο ορθοστάτες που απουσιάζουν. Ως προς τις επεμβάσεις, θα ακολουθηθεί η γνωστή στην Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης (ΥΣΜΑ) διαδικασία η οποία αφορά, μεταξύ άλλων, στην αφαίρεση των σιδηρίων που έχουν οξειδωθεί (από την επέμβαση Ν. Μπαλάνου στις αρχές του 20ού αιώνα), στη δομική αποκατάσταση κάθε αρχιτεκτονικού μέλους χωριστά καθώς και στη συστηματική συντήρηση των αρχαίων επιφανειών του μαρμάρου. Επίσης, θα γίνει μερική αποσυναρμολόγηση του τοίχου και συμπλήρωσή του με λιθόπλινθους, όπου χρειάζεται, ώστε να εξασφαλιστεί η στατική του επάρκεια.

  

  Το τύμπανο του αετώματος αποτελούνταν από 10 ορθοστάτες στο μπροστινό μέρος, καθώς και από 58 λιθόπλινθους στο πίσω μέρος, οι οποίοι και συνθέτουν τον αντιθηματικό τοίχο. Όπως παρατηρήθηκε από τους μελετητές, οι ορθοστάτες του Παρθενώνα έχουν πολλές ιδιαιτερότητες.
  
  

  

  Σημειώνεται ότι η ελάφρυνση αυτή υπολογίζεται στους μεγάλους ορθοστάτες γύρω στους 2,8 τόνους και στους αμέσως επόμενους στους 2 τόνους. Ακόμη μία ιδιαιτερότητα ήταν οι μεγάλοι σύνδεσμοι που χρησιμοποιήθηκαν στους κεντρικούς ορθοστάτες, οι λεγόμενοι στρεπτοσύνδεσμοι, οι οποίοι είναι και οι μεγαλύτεροι του μνημείου, μήκους περίπου 80 εκατοστών. Το δυτικό αέτωμα σωζόταν σχεδόν πλήρες έως την ανατίναξη του Παρθενώνα το 1687, ενώ μέχρι την αρπαγή των γλυπτών από τον Έλγιν, το 1802, οι ορθοστάτες του τυμπάνου σώζονταν ακέραιοι στο σύνολό τους (τότε χρονολογείται και η πτώση των δύο εξ αυτών). Ιδιαίτερο, δε, ενδιαφέρον είχε η παρέμβαση του Καθηγητή αρχιτεκτονικής Μανόλη Κορρέ, μαθητή του Χ. Μπούρα, με ανεξάντλητο επίσης έργο στην αποκατάσταση των μνημείων του Ιερού Βράχου, ως προς τις αιτίες της παθολογίας του Παρθενώνα:
  

  

  «Τα κύρια αίτια ήταν η ανατίναξη του κτηρίου από τον Μοροζίνι, το 1687, η αρχαία πυρκαγιά και η ακατάλληλη τεχνολογία του Μπαλάνου (σ.σ. σίδερα που οξειδώνονται). Το τέταρτο είναι ότι ακόμα και οι αρχαίοι σύνδεσμοι δεν ήταν πάντα τόσο αξιόπιστοι, καθώς κι αυτοί, σε πολύ περισσότερο χρόνο από ό,τι του Μπαλάνου, έκαναν ζημιά», σημείωσε ο Καθηγητής που κατέληξε σε μια αξιολόγηση των παραπάνω: «Με απόσταση, η μεγαλύτερη ζημιά έγινε από την πυρκαγιά, ενώ με διαφορά στήθους έρχονται τα σίδερα του Μπαλάνου. Τρίτη έρχεται η κατάρρευση από την ανατίναξη, η οποία ήταν ένα "χάδι" αν συγκριθεί με τη ζημιά που έπαθε όρθιο το κτήριο, μόνον επειδή φιλοξενούσε μέσα του πραγματικά έναν "καρκίνο", αυτά τα σίδερα, αλλά και από την αφανή προσβολή της πυρκαγιάς μέσα στο εσωτερικό της μάζας», σημείωσε ο ίδιος, τονίζοντας ότι αν δεν συνέβαιναν τα παραπάνω, το κτήριο σήμερα θα ήταν «καινούργιο», όπως ακριβώς το είδε ο Πλούταρχος σχεδόν 500 χρόνια μετά την κατασκευή του.

  

  Ωστόσο, παρά τα προβλήματα που «απέκτησε» το μνημείο μέσα στους αιώνες, οι εργασίες αποκατάστασης των τελευταίων ετών στον Παρθενώνα έχουν αποδώσει πολλούς καρπούς, οι οποίοι και συνεχίζονται. Η αποκατάσταση στο τύμπανο του δυτικού αετώματος θα πραγματοποιηθεί με γρήγορους ρυθμούς (υπολογίζεται, εφόσον διατεθεί το απαραίτητο προσωπικό, να διαρκέσει 1-1,5 χρόνο), ενώ η θέση του γερανού (και του εργοταξίου) θα μεταφερθεί στο εσωτερικό του μνημείου. Τη μελέτη για την αποκατάσταση των ορθοστατών υπογράφουν η Βασιλεία Μανιδάκη (αρχιτέκτων) και ο Λεωνίδας Παλαιολόγος (πολ. μηχανικός - αρχιτέκτων), ενώ τη μελέτη για τον αντιθηματικό τοίχο, ο Κοσμάς Σκαρής (αρχιτέκτων - αναστηλωτής). naftemporiki.gr